ساختەکاری لە کاڵا و شمەکەکاندا زیادی کردووە
ساختەکاری لە کاڵا و شمەکەکاندا زیادی کردووە حکوومەت چی کردووە بۆ ڕێگری ئەم دیاردەیە؟!
سەردێر
-
خەڵك- رێكخراوی تەندروستی هێندێك رێنمایی بڵاو دەكاتەوە بۆ ئەو كەسانەی تووشی كۆرۆنا دەبن و پێویستیان بە چوونە نەخۆشخانە نابێت. جانیت دیاز سەرۆكی تیمی پزیشكی تایبەت بەچارەسەركردنی تووشبوانی كۆرۆنا و سەرۆكی دەستەی چاودێری تەندروستی لە رێكخراوی تەندروستی جیهانی لە بەرنامەیەكدا باسی لە هێندێك هەنگاو كردووە بۆ ئەوانەی تووشی كۆرۆنا بوون و لە ماڵەوە دەمێننەوە پێویست بە چوونە نەخۆشخانە ناكات. ئەو پزیشكە دەڵێت: پێویستە ئەو كەسانە سەرەتا خۆیان كەرەنتین بكەن رێگە بە گواستنەوەی نەخۆشییەكە نەدەن، دواتر دەرمانی دابەزاندنی پلەی گەرمی بەكاربهێنن. راشیگەیاندووە پێویستە ئەو كەسانە خواردنەوە و شلەمەنی زۆر بخۆنەوە تا بەرگری جەستەیان بەهێز بێت بەرگەی نەخۆشییەكە بگرن.
-
خەڵك- سەرۆكی پێشووی ماڵدیڤ محەمەد نشێدی كە ئێستا سەرۆكی پەرلەمانی ماڵدیڤە بریندار بوو بەهۆی هەوڵێكی كوشتنەوە كە كرایە ئامانج بەهۆی ماتۆڕی بۆمبڕێژكراوەوە لە كاتی سەركەوتنی بۆ نێو ئۆتۆمبێلەكەی. بەرپرسێك لە حكومەتی ماڵدیڤ بۆ ئاژانسی دەنگوباسی فڕانس پرێس رایگەیاند نشێد تەمەنی 53 ساڵە لە هەوڵی كوشتن رزگاری بووە، بەڵام بریندار بووە و رەوشی تەندروستیشی جێگیرە. هێزە ئەمنییەكان شوێنی هێرشكردنەسەر سەرۆكی پەرلەمانیان گەمارۆ دا لە دوای رووداوەكە. سەرچاوەیەكی نزیك لە سەرۆكی پەرلەمان بۆ ئاژانسی دەنگوباسی فڕانس پرێس دەڵێت رەوشی سەرۆك جێگیرە و لە هۆشی خۆی نەچووە، لەگەڵ پزیشكەكانی قسەی كردووە كاتی گواستنەوەی بۆ نەخۆشخانە، بەڵام لە هەندێك شوێنی جەستەیەوە بریندار بووە و هاوكات لەگەڵ خۆشیدا پاسەوانێكیشی بریندار بووە. دورگەكانی ماڵدیڤ كۆمەڵێك دوورگەن لەنێو زەریای هیندی هەڵكەوتووە ژمارەی دانیشتوانەكەی 330 هەزار كەسن و مسوڵمانن، بەشوێنێكی گرنگ و سەرنجراكێشی گەشتیاری دادەنرێت.
-
خەڵك دیوانی شازادەی قەتەڕ لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند شازادەی قەتەڕ وەزیری دارایی وڵاتەكەی لەكارەكەی دوورخستۆتەوە. لە بەیاننامەكەدا هاتووە ، عەلی شەریف عومادی وەزیری دارایی لە كارەكەی دوور دەخرێتەوە و ئەركی وەزارەتەكە ڕادەستی عەلی بن ئەحمەد كەواری وەزیری بازرگانی و پیشەسازی دەكرێت، لەگەڵ ئەركەكانی خۆیدا كارەكانی وەزارەتی داراییش ڕادەپەڕێنێت. لە ماوەی ڕابردوودا دادوەری گشتی فەرمانی دەستبەسەراگرتنی عومادی دەركرد تاوەكو لێپێچینەوەی لەگەڵدا بكرێت لەسەر كۆمەڵێك تاوانی پەیوەست بە كاری گشتیەوە. باس لەوەشكراوە، كارەكانی عومادی بوونەتە هۆی زیانگەیاندن بە سامانی گشتی و دەسەڵاتەكەی بە خراپی بەكارهێناوە.
-
خەڵك بەهۆی پابەند نەبون بەمەرج و رێنماییەكانی كاركردن و دانانی خواردن و خواردنەوە لە شوێنی پلەی گەرمی بەرز و بەرتیشكی خۆر، هەرزان بازاڕی كارین لە گەڕەكی خەبات دادەخرێت. قائیمقامیەتی سلێمانی لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، ئەو هەرزان بازاڕە خواردن و خواردنەوەی لەشوێنێكدا داناوە كە پلەی گەرمی بەرز بووە. ئاماژە بەوەشكراوە، پێشتر لەرێگەی سەردانی لیژنە هاوبەشەكانی قائیمقامیەتی سلێمانی و راگەیاندنەكانەوە سەرجەم دوكان و ماركێت ئەو شوێنانە ئاگاداكراونەتەوە خواردن و خواردنەوە لە شوێنی پلەی گەرمی بەرز و بەر تیشكی خۆر دانەنێن و عەمبار نەكەن، بەپێچەوانەوە داەخرێن و خاوەنەكانیشیان روبەڕوی رێكاری یاسایی دەكرێنەوە.
-
خەڵك فەرماندەیەكی پێشمەرگە دەڵێت، داعش لەڕێگەی بڵاوكردنەوەی جوڵە سەربازیەكانی ترس و تۆقاندن بڵاو دەكاتەوە و پلانی پەلاماردانی هەندێك ناوچەی هەیە. فەرماندەیەكی پێشمەرگە ئاماژەبەوەدەكات، داعش پلانی پەلاماردانی هەندێك ناوچەی هەیە، بۆیە بایەخ بە چالاكیە سەربازیەكانی و بڵاوكردنەوەی لە ڕاگەیاندن دەدات، لەو ڕێگەیەوە ترس و تۆقاندن بڵاودەكاتەوە و پەیام بۆ لایەنگرانیشی لەنێو شاروشارۆچكەكان دەنێرێت. لیوا محەمەد هەژار، جێگری فەرماندەی میحوەری قەرەتەپە/حەمرین ی پێشمەرگە، بۆ دەنگی ئەمریكا دەڵێت، داعش لە دوای ساڵی 2017 بۆ ماوەیەك چووە سوڕی مت بوون و بێدەنگیەوە، دواتر دەستیكرد بە چالاكی و بڵاوكردنەوەی تەبلیغات و خۆ ڕێكخستنەوە، پاشان دەستی بەچالاكی سەربازی كردەوە. دەشڵێت، ئێستا داعش چووەتە قۆناغی هەوڵدانەوە بۆ دەست گرتن بەسەر شوێن و ناوچەدا، هەندێك چالاكی تریشیان هەیە، وەكو ئەنجامدانی تەقینەوە و موشەك بارانكردنی هەندێك ناوچە. فەرماندەكەی پێشمەرگە، ڕوونیكردەوە داعش تەنها لە چیاو ناوچە دوورە دەستەكان نین، بەڵكو لەناو شاروشارۆچكەكان خەڵكیان هەیە، پیشاندان و بڵاوكردنەوەی وێنەی چەكدارەكانیش لەكاتی بەربانگدا، ئەو گومانەی لادروستكردووین كە شتی گەورەیان بەدەستەوە بێت. ئاماژە بەوەشدەكات، گومان هەیە پلانی پەلاماردانی هەندێك ناوچەیان هەبێت، گومانەكانمان زیاتر بۆ ناوچە كێشەلەسەرەكانە، ئەوان دەیانەوێت كردەی تیرۆرستی گەورە بكەن، بەڵام نازانین بۆیان دەكرێت یان نا. لیوا محەمەد هەژار، دەڵێت، لەكۆبوونەوەی نێوان سەرۆك وەزیرانی عێراق و هێزە ئەمنیەكاندا، بەبەشداری وەزارەتی پێشمەرگە، بڕیاردراوە هەوڵی دروستكردنی هەماهەنگی لەناوچە كێشەلەسەرەكان بدرێت، لەپێناو كەمكردنەوەی مەترسیەكان لەسەر ئەو ناوچانە.
-
ڕۆژوو و هەڵتەکاندنی ئیلحاد (ڕۆژو گرتن و سوودەکانی و زانست) (...... وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ......البقرة/ ١٨٤) په‌یامبه‌ری خوا (ﷺ) دەفەرمووێت:(الصيام جنّة......) واتە: رۆژوو گرتن پارێزەرە با پێکەوە بزانین لە چی دەمانپارێزێت.... بێگومان لە گوناه و نەخۆشییە جەستەیی و دەروونییەکان و ئاگری دۆزەخ. لێکۆڵینەوەو توێژینەوە زانستییەکان لە سەر سوودەکانی ڕۆژو لە زانکۆو تاقیگا بە ناوبانگەکانی جیهان جاروبار دەبینین و دەبیسین دەڵێن ڕۆژو گرتن سوودی نییەو زیانی بۆ جەستەو گورچیلە هەیە ئێمەش زۆر بە کورتی دڵۆپێک لە دەریای سوودەکانی ڕۆژوتان بە بەڵگەی زانستی بۆ دادەنێین رۆژوو جگە لە لایەنە رۆحییەکەى کە موسوڵمانان بە گرتنى ئاسوودە دەبن، لە ڕووی جەستەیی و دەروونییەوە سوودێکی یەکجار زۆری هەیە. لایەنە باشەکانى رۆژووگرتن - دوای 8 کاژێر لە نەخواردن، جەستە دەچێتە باری برسیبوونەوە - لە باری برسیبووندا ئیتر جەستە لە ریخۆڵەدا خۆراکی پێویستی نەماوە هەڵیبمژێت. - نەمانی خۆراک لە ریخۆڵە، هانی جەستە دەدات سوود لە شەکری هەڵگیراوی نێو جگەر و ماسولکەکان وەربگرێت. - دوای کەمبوونەوەی شەکری هەڵگیراو، جەستە پەنا بۆ چەوریی هەڵگیراو دەبات و دەیانسووتێنێت وەک سەرچاوەیەک بۆ وزە، ئەوەش گرنگە بۆ دابەزاندنی کێش. - ئەو کاتانەی رۆژوو چەند رۆژێک دەخایەنێن، جەستە بیر لە تێکشکاندنی ماسولکەکان و وەرگرتنی پرۆتینەکەیان دەکاتەوە وەک سەرچاوەیەکی وزە. هەواڵە خۆشەکە ئەوەیە رۆژووی رەمەزان کەمتر لە رۆژێک دەخایێنێت و ئەو مەترسییە دروست ناکات. - رۆژوی رەمەزان وا دەکات جەستە ئەو خۆراکانە بەکاربهێنێت کە دەمێکە لە شێوەی شەکر و چەوریدا لە جگەر و ژێر پێستدا هەڵیگرتوون ، هەروەها چەندین ژەهر و ماددەی زیانبەخشیش لەکاتی بەڕۆژووبووندا فڕێ دەدرێنە دەرەوە. - رۆژوو دەروون ئارام دەکاتەوە، لایەنی رۆحی بە سەر لایەنی جەستەییدا زاڵ دەبێت و زیاتر لە جاران خێزانەکان لە سەر سفرە کۆدەبنەوە، ئەوە جگە لە چەندین کەشی کۆمەڵایەتی دیکە. - توێژینەوەکان دەریانخستووە رۆژوو ئاستی چەورییە زیانبەخشەکانی خوێن رێکدەخات. - رۆژوو بۆ زاڵبوون بەسەر ئاڵوودەبوون گرنگە. جگەرەنەکێشان بۆ ماوەی 16 کاژێری بەڕۆژووبوون، رێگاکەت بۆ کورت دەکاتەوە کە لە 8 کاژێرەکەی دیکەش بەسەر حەزی کێشانی جگەرەدا زاڵ ببیت. - هەلێکی زێڕینە بۆ رێکخستنی کێش: بۆ ئەوەی کێش داببەزێت، دەبێت بەشێوازێکی تەندروستانە و لەسەر رێنماییە زانستیەکان رۆژوو بگریت، توێژینەوەکان دەڵێن 50-60%ی ئەوانەی بەڕۆژوون، هیچ گۆڕانکارییەک لە کێشیاندا روونادات، چونکە پابەندی رێنماییەکانی پزیشکان نابن سەبارەت بە رۆژووی دروست. ئامادەکردنی : ئاشنا خورشید پەیمانگەی رواندز
-
زاناکان باوەڕیان وایە کە مرۆڤەکان بەسەر دوو بیرکردنەوەیی ڕۆژهەڵاتی و ڕۆژئاوایدا دابەش بوون و هەریەکەیان لە ژێر کاریگەری ئەو دوو کلتورەدا لێکدانەوە بۆ شتەکان دەکەن. ئەمەی خوارەوە تاقیکردنەوەیەکە کە نیشانی دەدات بیرکردنەوەی تۆ ڕۆژهەڵاتییە یاخود ڕۆژئاوایی: وەڵامی ئەم پرسیارە بدەرەوە: لەم وێنەیەدا کامیان نامۆیە؟ کەروێشکەکە یاخود گوێزەرەکە یاخود پانداکە؟ بۆ دەرئەنجامەکە بچۆرە خوارەوە: گێزەرەکە: گەر پێت وایە گێزەرەکە نامۆیە ئەوا بیرکردنەوەی تۆ ڕۆژئاواییانەیە، چونکە (بکەرەکە) گرنگە و ئەوەی کە کەروێشک و پانداکە هەردووکیان ئاژەڵن خاڵی هاوبەش درووستدەکات لەلای تۆ. پانداکە: گەر پێت وایە پانداکە نامۆیە چونکە خواردنی کەروێشکەکە گوێزەرەکە و پاندا شتی دیکە دەخوات، ئەوا بیرکردنەوەی تۆ ڕۆژهەڵاتیانەیە، چونکە (کردارەکە) لای تۆ گرنگە کە خواردنی گێزەرەکەیە لەلایەن کەروێشکەکەوە.
-
لە مەزادێکدا جلی ژێرەوەی ڤێکتۆریا شاژنی بەریتانیا لە ساڵی 1837 بۆ 1901 بە نرخی دەستپێکی چوار هەزار دۆلار نمایش کرا. جلوبەرگەکە لەسەر ماڵپەڕی ئیبەی نمایشکراوە و هەموان دەتوانن بەشداری لە پرۆسەی کڕینەکەدا بکەن و نرخی گواستنەوەشی بێ بەرامبەرە ئەمەش لەکاتێکدایە کە شاژنە ڤێکتۆریا بەوە بەناوبانگ بوو کە گرنگی بە جلوبەرگی ژێرەوەی خۆی دەدات و کۆمپانیای بەناوبانگی ڤیکتۆریا سیکرێت بۆ جلوبەرگی ژێرەوە ناوەکەی لەوەوە وەرگرتووە.
-
خەڵك لە ماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوودا لە هەرێمی 717 توشبووی نوێی ڤایرۆسی كۆرۆنا تۆمار كراوە و 9 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، لەماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوودا 717 توشبووی ڤایرۆسی كۆرۆنا تۆمار كراوە و 9 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. لە ڕاگەیەنراوەكەدا ئاماژە بەوە كراوە،لەو ماوەیەدا 7 هەزار و 113 پشكنینی ڤایرۆسەكە ئەنجامدراوە و 717 كەس تووشبوون و هەزار و 51 كەسیش چاكبوونەتەوە. ئەوەش بڵاوكراوەتەوە، ژماەی ئەو كەسانەی تاك و ئێستا بە ڤایرۆسی كۆرۆنا گیانیان لە دەستداوە 4 هەزار و 88 كەسن. ڕاگەیاندراوی (٢٤) كاتژمێری تایبەت بە نەخۆشی ڤایرۆسی كۆڕۆنای نوێ COVID19 ژمارە (٤٣٦) ١. پشكنین: (٧١١٣ پشكنینی نوێ) • (٢٧٤٢) هەولێر • (١٣٤٠) سلێمانی • (٢٥٩٢) دهۆك • (٠) هەڵەبجە • (٤١٢) گەرمیان • (٢٧) ڕاپەڕین • ٢. تووشبوو: (٧١٧ تووشبووی نوێ) • (٢١١) هەولێر • (١٩٩) سلێمانی • (٢٦٣) دهۆك • (٠) هەڵەبجە • (٣٩) گەرمیان • (٥) ڕاپەڕین ٣. چاكبوون: (١٠٥١ چاكبوون) • (٢٨١) هەولێر • (٣٨٤) سلێمانی • (٣٢٤) دهۆك • (٦) هەڵەبجە • (٤٨) گەرمیان • (٨) ڕاپەڕین • ٤. مردن: (٩ مردن) • (١) هەولێر • (٤) سلێمانی • (٤) دهۆك • (٠) هەڵەبجە • (٠) گەرمیان • (٠) ڕاپەڕین • ئاماری گشتی: كەڕەنتین هاوڵاتی ٢١٨٧١ (٢١٨٧١ دەرچوو) پشكنین ١٦٨٨٧٩٨ (٥٨٩٤٢٤ هەولێر، ٣٨٨٠١٨ سلێمانی، ٦٩٩٠٤٢ دهۆك، ١٢٣١٤ هەڵەبجە) تووشبوون ١٥٥٦٦٨ (٤٩٨٠٥ هەولێر، ٤٧٣٤٤ سلێمانی، ٥٥٠٢٠ دهۆك، ٣٤٩٩ هەڵەبجە) چاكبوون ١٣٤٤٧١ (٤٢٤٤٨ هەولێر، ٤٠١٢٨ سلێمانی، ٤٨٧٧٧ دهۆك، ٣١١٨ هەڵەبجە) لەژێر چارەسەر ١٧١٠٩ (٦٢٣٧ هەولێر، ٥٣٤٠ سلێمانی، ٥٢٩٦ دهۆك، ٢٣٦ هەڵەبجە) مردن ٤٠٨٨ (١١٢٠ هەولێر، ١٨٧٦ سلێمانی، ٩٤٧ دهۆك، ١٤٥ هەڵەبجە) بۆ زانیاری زیاتر سەردانی داشبۆردی حكومەتی هەرێمی كوردستان بكەن لەم لینكە (https://gov.krd/coronavirus/dashboard/). وێڕای دەستخۆشی بۆ پزیشكان و كارمەندانی تەندروستی و هەموو تیمەكانی پزیشكی كە لە ئەركدان، جەخت دەكەینەوە هاووڵاتیان پابەندبن بە ڕێنماییەكانی تەندروستی و دوركەوتنەوە لە شوێنی قەڵەبالغ و دانانی ماسك و وەرگرتنی ڤاكسین، وە لەكاتی پێویستدا پەیوەندی بكەن بە هێڵی گەرمی ژمارە (١٢٢). وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان ٧ی ئایار ٢٠٢١
-
خەڵك بڕیارە سبەینێ شەممە ٨ی ئایاری ٢٠٢١ چەكی پارەی گەنمی جوتیاران دابەشبكرێت. سایلۆی هەولێر لە ڕاگەیەنراوێكدا بڵاویكردووەتەوە، ئەو جوتیارانەی گەنمیان رادەستی سایلۆی هەولێر كردووە سەردانی سایلۆ بكەن بەمەبەستی وەرگرتنی چەكی پارەی گەنم. لە ڕاگەیەنراوەكەدا ئاماژە بەوەشكراوە، پێویستە ئەو جوتیارانە سەردان بكەن، كە گەنمیان رادەستی ناو سایلۆی هەولێر كردووە لە بەرواری (25/5/2016) تا (5/6/2016)، شەمامك (26/5/2016) تا (5/6/2016)، گردەرەشە (26/5/2016) تا، (5/6/2016)". ئەوەش هاتووە، جوتیاران رۆژی شەممە (8/5/2021) سەردانی سایلۆی هەولێر بكەن، بەمەستی وەرگرتنی چەكەكانیان.
