بەوێنە، دانیشتوانی گوندەكانی سماقوڵی ڕێگەی هەولێر دادەخەن - تۆڕی میدیایی خەڵک

سەردێر

خەڵك- كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن لە عیراق، حەوت سكاڵای تایبەت بە هەڵبژاردنەكەی ئەم دواییە پەسەند دەكات كە یەكێكیان لە هەولێرە، بۆیە دەنگی حەوت وێستگە بە دەستی دەژمێردرێتەوە و پێشبینیش دەكرێت، گۆڕانكاریی نوێ لە ئەنجامی هەڵبژاردنەكەدا دروست ببێت. بەپێی بەیاننامەیەك كە لەلایەن كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن بڵاوكرایەوە"دەستكراوە بە لێكۆڵینەوە و بەدواداچوون بۆ ئەو سكاڵایانەی لەلایەن كاندید و لایەنەكانەوە سەبارەت بە پێشێلكارییەكانی هەڵبژاردن بۆیان رەوانەكراوە كە 181 سكاڵا لەخۆدەگرن". هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە"لەكۆی ئەو سكاڵایانە 174 سكاڵایان ڕەتكرانەوە و حەوت سكاڵاشیان قبوڵ كران كە بەمشێوەیەن، بەغدا دوو سكاڵا، نەینەوا سێ سكاڵا، هەولێر یەك سكاڵا و بەسڕە یەك سكاڵا". كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن لە عیراق دەڵێت"بەپێی مادەی 38 لەیاسای هەڵبژاردن لە عیراق، دەنگی ئەو وێستگانەی ئەو حەوت سكاڵایە دەیانگرێتەوە بە دەستی و بە ئامادەبوونی نوێنەری كاندید و لایەنەكان دەژمێردرێنەوە".
خەڵك- بەهۆی بەرزبوونەویەی ژمارەی تووشبوان بە ڤایرۆسی كۆرۆنا لە دەڤەری ڕاپەڕین، مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، ڕەزاندی لەسەر خەرجكردنی بڕی 400 ملیۆن دینار بۆ كەرتی تەندروستی ڕاپەڕین دەردەبڕێت. بەپێی زانیارییەكان، خەرجكردنی ئەو بڕەپارەیە بۆ كەرتی تەندروستی ڕاپەڕین، وەك خەرجی بەپەلەیە بۆ بۆ مەبەستی دانان و فراوانكردنی سیستم و تۆڕی ئۆكسیجین و غازی پزیشكی بۆ نەخۆشخانەی ژیان، و دابینكردنی پێداویستی پزیشكی بۆ نەخۆشانی كۆرۆنا لە دەڤەری ڕاپەڕین. بەپێی دوایین ئاماری وەزارەتی تەندروستی هەرێم، ژمارەی تووشبوون و مردن بە كۆرۆنا لە دەڤەری ڕاپەڕین ڕووی لە زیادبوون كردووە و لەماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوو ژمارەی تووشبوان لە سنورەكەدا 63 كەس بووە و 5 كەسیش بەهۆی پەتاكەوە گیانیان لەدەستداوە.
خەڵك- جێگری سەرۆكی لیژنەی وزە و سامانە سروشتیەكان و پیشەسازی و بازرگانی ڕایدەگەیەنێت، داوایان كردوە یان وەزیری سامانە سروشتییەكان بێتە پەرلەمان، یان لیژنەكەیان سەردانی وەزارەت بكات لەسەر بەرزبونەوەی نرخی سوتەمەنی، ئاگاداریش كراونەتەوە كەپێش كۆتایی ئەمساڵ نەوتی سپی بەسەر هەموو ماڵێكدا دابەشدەكرێت. گوڵیزار عەلی، جێگری سەرۆكی لیژنەی وزە و سامانە سروشتیەكان و پیشەسازی و بازرگانی بە دەنگی ئەمریكای راگەیاندووە، "بە زارەكی ئاگادار كراوینەتەوە كە تا پێش كۆتایی ئەمساڵ و پێش هاتنی وەرزی زستان نەوتی سپی بەسەر هەمو ماڵێكدا دابەش دەكرێت، بۆ ئەوەش دابەشكردنی نەوت سەرەتا لە ناوچە شاخاوییەكانەوە دەست پێدەكات، دواتر گوندەكان و دەرەوەی شار، لە قۆناغی سێیەمیشدا نەوت بەسەر ناوەندی شارەكاندا جێ بەجێ دەكرێت، بۆ ئەمەش لیژنە پێكهێنراوە لە وەزارەتەوە بۆ دابەشكردنی نەوتی سپی و بەنزین". بە وتەی گوڵیزار عەلی"دەبێت وەزارەتی سامانە سروشتیەكان بۆ چارەسەری كێشەی بەنزین و سوتەمەنی گەرەنتیمان بداتێ". لەبارەی كێشەی نرخی بەنزین، جێگری سەرۆكی لیژنەی سامانە سروشتییەكانی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان دەڵێت، "بۆ ئەم گرفتە دەبێت ڕاستەوخۆ لەگەڵ وەزیری سامانە سروشتییەكان دابنیشین و داوای چارەسەر بكەین چونكە ئەو بڕە یەك ملیۆن لیترە بەس نیە وە دەبێت دڵنیا بین ئەو چارەسەرە كە بەغداد بەنزین دەنێرێت بەردەوام دەبێت یا گرەنتی نیە؟ لە كاتی پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق نامێنێت ئایا گەرەنتی چیە؟ بۆیە دەبێت وەزارەتی سامانە سروشتیەكان بۆ چارەسەری كێشەی بەنزین و سوتەمەنی گەرەنتیمان بداتێ". وێڕای ئەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان زۆربەی هەرە زۆری داهاتەكانی لە ڕێگەی فرۆشتنی نەوتەوەیە، بەڵام ماوەی چەند ساڵێكە نەوتی سپی بەسەر هاووڵاتیاندا دابەش نەكردووە، نرخی بەرنزین و سوتەمەنییەكانی تریش لەم چەند رۆژەی رابردوودا بەشێوەیەكی بەرچاو ڕوویان لەب بەرزبوونەوە كرد، ئەمەش ناڕەزاییەكی زۆری لەنێو هاووڵاتیاندا لێكەوتەوە.
خەڵك- ڕێكخراوی كۆچی نێودەوڵەتی ڕەتیدەكاتەوە لە تۆمارەكانیدا هیچ داواكارییەكی عیراقی هەبێت بۆ گەڕانەوەی ئارەزوومەندانە بۆ وڵاتەكەی. بەپێی بەیاننامەیەك كە لەلایەن وەزارەتی دەرەوەی عیراقەوە بڵاوكرایەوە"باڵیۆزی عیراق لە نەرویج چاوی بە فاتۆ دیالۆ ندیایی سەرۆكی ڕێكخراوی كۆچی نێودەوڵەتی و یاریدەكەرەكەی كەوتووە، لە چاوپێكەوتنەكەدا باڵیۆزی عیراق پرسیاری لێكردوون لەبارەی بوونی ئەو عیراقیانەی دەیانەوێت بەشێوەیەكی ئارەزوومەندانە بگەڕێنەوە بۆ وڵاتەكانیان، لە وەڵامدا سەرۆكی كۆچی نێودەوڵەتی ڕەتیكردۆتەوە لەئێستادا لە تۆمارەكانیاندا هیچ هاووڵاتییەكی عیراقی هەبێت كە بیەوێت لە چوارچێوەی بەرنامەی گەڕانەوەی ئارەزوومەندانەدا بگەڕێتەوە بۆ عیراق". هەر لە بەیاننامەكەدا هاتووە كە سەرۆكی كۆچی نێودەوڵەتی تەئكیدی لەسەر یەكلایی كردنەوە و داخستنی هەموو دۆسێكانی پێشوو كردۆتەوە سەبارەت بە گەڕانەوەی ئارەزوومەندانە.
خەڵك- بزوتنەوەی تاڵیبان كۆتوپێوەندی زیاتر بەسەر ژننە فەرمانبەرە حكومییەكاندا دەسەپێنێت لە كابولی پایتەخت و رێگەیان پێنادات بگەڕێنەوە سەر كارەكانیان. نیعمەتوڵڵا باراكزای، سەرۆكی بەشی هۆشیاری گشتی لە بزوتنەوەی تاڵیبان لە كابول رایگەیاند، زۆرێك لە ژنە فەرمانبەرەكان لە شارەكەدا داوایان لێكراوە نەیەنەوە سەر كارەكانیان، لە هەمان كاتدا بەرپرسان پلانێكی نوێیان هەیە بۆ رێگەدان بە ژنان، تا لە نوسینگە حكومییەكاندا كاربكەن. بەپێی رۆژنامەی (واشنتن پۆست)، بڕیارەكەی تاڵیبان ئەو ژنانە ناگرێتەوە كە لە كەرتی تەندروستی و فێركاریی كاردەكەن. باراكزای دەڵێت، مووچەی هەموو فەرمانبەرە حكومییەكان بەردەوام دەبێت و دابەش دەكرێت. تاڵیبان لێكدانەوەیەكی توندڕەوانەی هەیە بۆ شەریعەتی ئیسلامی و لەو ناچانەی بزوتنەوە چەكدارەكە دەستی بەسەریاندا گرتووە جێبەجێیان دەكات، ئەمەش ژنانی ناچار كردووە باڵاپۆشبن و پەچە بپۆشن لە شوێنە گشتییەكان، وێڕای رێگرتن لە خوێندنی كچان و هاتنەدەرەوەی ژنان لە ماڵەكانیان.
خەڵك وەزارەتی نەوتی عیراق پڕۆژەی هەڵكەندنی 96 بیری نەوتی لە كێڵگەی ڕۆژئاوای قوڕنە/1 لە پارێزگای بەسڕە ڕاگەیاند و چاوەڕوان دەكرێت شەش ساڵی تر بڕی 800 هەزار بەرمیل نەوت بۆ بەرهەمهێنانی نەوتی عیراق زیاد بكەن. ڕۆژی پێنجشەممە 21-10-2021، ڕێوڕەسمی واژۆكردنی هەڵكەندنی 96 بیری نەوت بەڕێوەچوو، تێیدا ئیحسان عەبدولجەبار، وەزیری نەوتی عیراق ڕایگەیاند، گرێبەستەكە "گەورە و گرنگە و تەكنەلۆژیای نوێی تێدا بەكاردەهێنرێت". ئیحسان عەبدولجەبار وەزیری نەوتی عیراق وتیشی، سەرەڕای ئەو ئاستەنگانەی كە ڕووبەڕووی پیشەسازیی نەوت دەبنەوە، وەزارەتی نەوت پەلە دەكات لە دەستخستنی تەكنیكی نوێ بۆ گەشەپێدانی پیشەسازیی نەوت و گازی سرووشتی، جگە لە بایەخدان و پاڵپشتیی بەردەوام بۆ توێژینەوەكان كە ئەوەش كاریگەریی زۆری هەیە. حامید یونس، بریكاری وەزارەتی نەوتی عيراق لەبارەی ڕێككەوتننامەكەوە ئاماژەی بەوەكردووە، "دەبێتە هۆی زیادكردنی توانای بەرهەمهێنان كە لە ڕێگەی هەڵكەندنی ستوونییەوە دەبێت و ئەمەش سوودی ئابووریی زۆری هەیە؛ كۆمپانیای شلمبرگەركە پڕۆژەكە جێبەجێ دەكات كە یەكێكە لە كۆمپانیا تایبەتەكانی خاوەن تەكنەلۆژیای نوێی هەڵكەندنی بیری نەوت". حەسەن محەمەد، جێگری بەڕێوەبەری كۆمپانیای نەوتی بەسڕە لەوبارەوە رایگەیاند، كۆمپانیای شلمبرگەر هەڵدەستێت بە هەڵكەندنی 96 بیری نەوتی بە شێوەی ستوونی، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادكردنی توانای بەرهەمهێنان بە بڕی 800 هەزار بەرمیلی ڕۆژانە لە ساڵی 2027. كۆمپانیای شلمبرگەر گەورەترین كۆمپانیای بواری خزمەتگوزاریی كێڵگەكانی نەوتە، لە زیاتر لە 85 وڵات كار دەكات و زیاتر لە 100 هەزار كەس لە پڕۆژەكانی لە 140 وڵاتینامەی جیاواز كاری بۆ دەكەن. جێی ئاماژەیە، كێڵگەی ڕۆژئاوای قوڕنە لە بەسڕە گەورەترین كێڵگەی نەوتی عیراقە كە 12 ملیار بەرمیل یەدەگی نەوتییەتی.
خەڵك نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران ڕایدەگەیەنێن، مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عیراق، ئەمڕۆ پێنجشەممە 21ی تشرینی یەكەم سەردانی فەرماندەی ئۆپراسیۆنە هاوبەشەكانی كرد و لەگەڵ فەرماندە ئەمنیی و سەربازییەكان كۆبووەوە. نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران لەڕاگەیەنراوێكدا ڕایگەیاند، لە كۆبوونەوەكەدا كازمی جەختی كردووەتەوە كە پێویستە كار بكرێت بۆ پارێزگاریكردن لەخۆپیشاندەران بەگوێرەی ڕێكارە دەستووری و یاساییەكان و هاوكات پێویستە پارێزگاری لەسامانی گشتی و تایبەت بكرێت. هەر لەمیانی كۆبوونەوەكەدا، كازمی دووپاتیكردووەتەوە كە ئەو بەرپرسیاریەتییەی دەكەوێتە سەر فەرماندەكان و هێزە ئەمنییەكان، بەرپرسیاریەتی مێژوویین و ڕوونیشی كردووەتەوە كە سوپای عیراق هەڵدەستن بەجێبەجێكردنی چەند ئەركێك كە بریتین لە پاراستنی سنوور و ئاسایشی ناوخۆ و ڕاوەدوونانی شانەكانی تیرۆریستان. سەرۆك وەزیرانی عیراق ئەوەشی خستووەتەڕوو، "لەساڵی 2003ەوە چەندین ئاڵنگاری بەمیرات بۆ وڵات ماوەتەوەو تا ئێستاش لەنێو لێكەوتەكانیدا دەژین، دووپاتیشی كردەوە كە پێویستە بەهەموو هێزمانەوە كار بكەین بۆ پاراستنی نیشتمان و ڕۆڵەكانی گەلەكەمان لەهەموو مەترسییەك، جەختیشی كردەوە لەسەر پێویستی كاراكردنەوەی هەوڵی هەواڵگریی وورد و خۆ بەدووگرتن لە زانیارییە ساختەكان". فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكان ئاماژەشی بەوەدا كە تیرۆریستانی داعش هەوڵ دەدەن هەر كەلێنێك یاخود بارودۆخێك یان ئاستەنگێك بقۆزنەوە بۆئەوەی كردەوەی تیرۆریستی ئەنجام بدەن، بۆیە سەرجەم هێزە ئەمنییەكان ڕادەسپێرن لەهەموو حاڵەتێكدا لەئامادەباشی تەواودا بن و ڕێگەنەدن دوژمن هیچ بارودۆخێك بۆ كردەوەی تیرۆریستی بقۆزێتەوە.
خەڵك لە شارۆچكەی خورماتوو دەستبەسەر ژمارەیەك مووشەكدا گیرا. بەپێی ڕاگەیەنراوێكی هێزە ئەمنییەكانی خورماتوو، لە دوای ئاگاداركردنەوەی هێزە ئەمنییەكان لەلایەن هاووڵاتیانەوە لە بوونی 7 حەوت چەكداری نەناسراو لە نزیك گوندی ئەلبوسەباح لە باكووری شارۆچكەی خورماتوو هێزەكانی فەوجی فریاكەوتن و هێزەكانی تر دەگەنە شوێنی مەبەست ئەو چەكدارانە هەڵدێن. بەپێی ڕاگەیەنراوەكە، لەو شوێنەی چەكدارەكانیان لێ بینراوە دەستگیراوە بە سەر چەند مووشەكێك و چەند كەرەستەیەكی تایبەت بە تەقاندنی ئەو مووشەكانە. ئەوەشخراوەتەڕوو، مووشەكەكان بە ئاڕاستەی فڕۆكەخانەی سدیق دانرابوون لە ڕۆژئاوای شاۆرچكەی خورماتوو.
نوسەرێکی یابانی بەناوی Mari Kondo کتێبیکی بەناوی (جادووی ڕێکخستن) بڵاوکردۆتەوە کە کتێبەکەی یەکێکە لە بەناوبانگترین ئەو کتێبانەی لە بواری ڕێکخستنی ناوماڵ کاری پێدەکرێت و بۆ چەندین زمان وەرگێڕدراوە، ئەمەی خوارەوە بەشێکە لە بنەما سەرەکیەکانی ئەو کتێبە: -بەر لە هەموو شت پیویستە بەسەر شتەکاندا بچیتەوە و بزانیت کام شتانە (بەڕاستی هی تۆیە) و کام شتانەش تەنها (جێگای لێگرتویت)، ئەمەش بۆ ئەوەی شتە زیادەکان فڕێ بدەیت. -ڕۆژێک دابنێ و دانە بە دانە تەماشای جلوبەرگ و شتەکانت بکە و لە خۆت بپرسە :ئایا دڵخۆشیت بە بونی؟ پاشان گەر زانیت گرنگە بۆت هەڵی بگرە و گەر گرنگ نییە فڕێی بدە. -شتەکانی جیا مەکەرەوە و هەمووی بەیەکەوە هەڵبسەنگێنە، واتە وامەکە کە ڕۆژێک بۆ جلەکان و ڕۆژێک بۆ ماکیاژەکانت و هەروەها، هەموو شتەکانت بە یەک پاکێج هەڵبسەنگێنە. -کاتێک شتەکانی قەد دەکەیت لەسەر یەک دایان مەنێ، بەڵکوو بە ئاسۆیی دایان بنێ، یاخود بەشێوەی بازنەیی لولیان بدە، بەم جۆرە باشتر دەبیندرێن و قەدیشیان تێک ناچێت. -خواردنەکانت بەپێی نزیکیان لەیەکەوە ڕێک بخە برنج و هاوشێوەکانی پێکەوە، بەهارات پێکەوە، بۆئەوەی ئاسانتر بێن بەدەستەوە.
زۆرجار لە ماڵپەڕ و تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان هەندێک گیراوەی تایبەت دەبینیت کە دەوترێت بۆ قژ باشە، بەڵام مەرج نییە هەمووی ڕاست بێت، ئەمەی – بیرە بۆ قژ گەر بە بیرە قژت بشۆیت ڕاستە رەونەقداریت دەکات و کەمتر دەڕوتێتەوە، بەڵام لەگەڵیدا قژت وشک دەبێتەوە، جگە لەوەی بۆنی بیرە بەهێزە و بەقژتەوە دەمێنێتەوە. – سیر و پیاز زۆرجار ئامۆژگاریمان دەکەن بۆ بەکارهێنانی سیر و پیاز بۆ قژ، ئەم دوو پێکهاتەیە قژ بەهێزدەکەن و وادەکان زوو درێژ ببێتەوە، بەڵام ئەگەر زۆرە قژت توشی هەوکردن بکات، جگە لەوەی بۆنەکەی بۆماوەیەکی زۆر دەمێنێتەوە و لاناچێت. – سۆدەی نان کاتێک قژت بە سۆدی نان دەشۆیت، کەمتر چەوری پێوەدەمێنێت، بەڵام زیان بە مێخی سەر دەگەیەنێت و قژەکە دواتر ڕەنگێکی دێز وەردەگرێت. – خوێ خوێ بۆ خێراکردنی هاتنەوەی قژ بەسوودە، بەڵام هەندێکجار دەبێتە هۆی ستانەوە لە سەردا و نابێت زۆر بەکاری بهێنیت.

بەوێنە، دانیشتوانی گوندەكانی سماقوڵی ڕێگەی هەولێر دادەخەن

كارەبایان خراپە

ئیدریس جەبار

هەواڵ بڵاوکراوەتەوە: 09/09/2021

خەڵك-
بەهۆی خراپی كارەبای گوندەكانی ناوچەكە و كەمی ڤۆڵتیە، دانیشتوانی گوندەكانی سنوری سماقوڵی، ڕێگەی هەولێرلا دادەخەن.

سەرلەئێواری ئەمڕۆ پێنج شەممە، پەیامنێرمان پێی ڕاگەیاندین، دانیشتوانی سنوورەكانی دۆڵی سماقوڵی گردبوەنەتەوە و ڕێگەی نێوان هەولێر بۆ ڕانیە و سلێمانی كە بەڕێگای سماقوڵی ناسراوە داخستووە”.

بەپێی زانیارییەكان، شوێنی داخستنی ڕێگاكە دەكەوێتە نێوان هەردوو بازگەی زۆنی سەوز و زەرد كە قەرەباڵغیەكی زۆر دروستكردووە.

بابەتی پەیوەندیدار

هەلبژاردە

گرنگترینەکان

پلەی گەرما دەگاتە ژێر سفری سەدی

18 کانونی دووهەم 2021 6.38 pm

خەڵك- بەشی هەواڵ دەزگای گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی عیراق، ڕاپۆرتی تایبەت بە بارانبارین و نزمبوونەوەی پلەی گەرما…

مەسعود بارزانی هەڵوێستی خۆی لەبارەی هێرشەكانى ئیسرائیل بۆسەر كەرتی غەززە ئاشكرا دەكات

14 مارس 2021 3.35 pm

خەڵك- مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، هەڵوێستی خۆی بەرانبەر هێرشەكانی ئیسرائیل بۆسەر كەرتی غەززە…

وەزارەتی دارایی خەرجی و بودجەی وەزارەتەكان دیاری دەكات

19 کانونی دووهەم 2021 10.30 am

خەڵك-بەشی هەواڵ وەزارەتی دارایی و ئابووریی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، چۆنیەتیی خەرجییەكانی وەزارەت و…