تەوێڵە.. دە‌ستگیرا بە‌سە‌ر چەندین تۆن كێوی و فاسۆلیای خراپبوودا - تۆڕی میدیایی خەڵک

سەردێر

خەڵك- نوێنەری ئەنجومەنی سوریای دیموكرات لە هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، دانوستانی نێوان لایەنە كوردییەكانی سوریا ڕاگیراوە. هۆشەنگ دەروێش نوێنەری ئەنجومەنی سوریای دیموكرات لە هەرێمی كوردستان لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، دانوستانی كوردی-كوردی لە ئێستادا ڕاگیراوە، پاش قۆناغی یەكەم و دووەمی دانوستانەكان كە سەركەوتووانە بەڕێوەچوون، لە ئێستادا بەهۆی وتاری توندی بەرپرسانی ئەنجومەنی نیشتمانیی كورد دانوستانەكان ڕاگیراون. وتیشی"لە ئێستادا نوێنەری ئەمریكا دەستیكردووە بە گفتوگۆ لەگەڵ دوو لایەنەكەدا تاكو بگەڕێنەوە بۆ سەر مێزی گفتوگۆ، هاوكات مەزڵوم كۆبانی داوای لە هەروو لایەنەكە كردووە دەست بە دانوستان بكەنەوە". ئاشكراشیكرد، وەكو حزبەكانی یەكێتی نیشتمانی كورد ئامادەین بەبێ مەرج دانوستانەكان دەستپێبكەینەوە، بەڵام ئەنەكەسە خاوەنی بڕیاری سیاسی نییە و ناتوانێت لەبارەی دانوستانی كوردی-كوردی بڕیاری سەربەخۆ بدات. جەختی لەوەش كردەوە، بەرپرسانی ئەنجومەنی نیشتمانی لە وتەكانیاندا حزبەكانی یەكێتی تاوانبار دەكەن، بەڵام لە ڕاستیدا ئەنەكەسە لەژێر كاریگەریی گرووپەكانی تردایە و ئەمریكییەكانیش ئەم ڕاستیە دەزانن. پێشتر فەتحوڵڵا حوسەینی ئەندامی نوێنەرایەتیی ڕێڤەبەری خۆسەری ڕۆژئاوا لەباشووری كوردستان بە (خەڵك)ی ڕاگەیاند، هەندێك گفتوگۆ لە نێوان لایەنە كوردییەكان لە ڕێكەوتنی كوردی-كوردی كۆتاییان هاتووە بەتایبەت لە ڕووی سەربازییەوە. وتیشی"یەك هێز لە ڕۆژئاوای كوردستان بوونی هەیە ئەویش هێزی سوریای دیموكراتە و هیچ هێزێكی دیكە لە ڕۆژئاوا جێگای نابێتەوە". ئاشكراشیكرد، لە ڕووی سیاسییەوە پێویستە ڕێكەوتن بكرێت، بەڵام تاكو ئێستا نەگەیشتووینەتە هیچ ئەنجامێك.
خەڵك- بانكی ناوەندی عیراق، داوا لە حكومەت دەكات بەشە خۆراكی مانگانەی هاووڵاتیان باش بكات، بەپێویستیشی زانی پشتیوانی لە كەرتەكانی پیشەسازی و كشتوكاڵی وڵات بكرێت. ئیحسان شمران یاسری، جێگری پارێزگاری بانكی ناوەندی عیراق، لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند"یەكێك لە داواكارییەكانی بانكی نێودەوڵەتی لەكاتی دانوستانەكان بۆ بەرزكردنەوەی نرخی خەرجی دۆلار، باشكردنی قفەرمانگەكانی دارایی گشتی بوو، لەگەڵ تەرخانكردنی بەشێك لە داهاتە داراییەكان بۆ یارمەتیدانی چینە هەژارەكە". شمران یاسری جەختی لەسەر پێویستی باشكردنی جۆرەكانی بەشەخۆراكی مانگانەی هاووڵاتیان كردەوە، "لەپێناو كەمكردنەوەی ئەو زیانانەی بەهۆی گۆڕینی نرخی دۆلارەوە دروستبوون". جێگری پارێزگاری بانكی ناوەندی عیراق دەڵێت"لە سەرەتاوە بانكی ناوەندی داوای كرد دۆلار بۆ 160 هەزار دینار بۆ هەر 100 دۆلارێك بورزبكرێتەوە، بەڵام بانكی ناوەندی لەڕێژی توێژینەوە و خوێندنەوەكانی بۆ ڕەوشی بازاڕ و باری گوزەرانی خەڵك، بۆی دەركەوت كە 145 هەزار دینار بۆ هەر 100 دۆلارێك، نرخێكی شیاوە، ئەمەش ئەنجامی ئەرێنی بەدەستهێنا.
خەڵك- حكومەتی هەرێمی كوردستان بە بۆنەی سەری ساڵی ئێزدییەكانەوە ڕۆژێك پشووی فەرمی ڕاگەیاند. حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، بەبۆنەی جەژنی چوار شەممەی سووری ئێزدییەكانەوە ڕۆژی چوار شەممە ١٤ی نیسان پشووی فەرمییە لە سەرجەم دامودەزگاكانی حكومەتی ھەرێمی كوردستان. بەپێی خشتەی پشووە فەرمییەكانی حكومەتی هەرێم، ساڵانە دووەم چوار شەممەی مانگی نیسان بەبۆنەی (جەژنی چوار شەممە سوور –سەری ساڵی ئێزدییەكان) دەبێتە پشووی فەرمی.
خەڵك – نزار جەزا ئیدارەی گەرمیان ڕووبەڕووی وشكەساڵی بۆتەوە بەتایبەت لەڕووی دانەوێڵەوە، بەرپرسانی ئەو ئیدارەیەش داواكارن حكومەتی هەرێم بودجەی پێویستیان بۆ دابین بكەن. شادی حسێن، بەڕێوەبەری كشتوكاڵی گەرمیان بە(خەڵك)ی ڕاگەیاند، داوایان كردووە بودجەی پێویست تەرخان بكرێت بۆ دابینكردنی ئالیك و بنەتۆو بۆ جوتیارەكان. ئاماژەی بەئەوەشدا، ئەو زەوییانەی بەراون هیچ كێشەیان نییە، تەنها ١٦٠ هەزار دۆنم زەوییان هەیە، كە بەدانەوێڵە چێندراون، لەناوچوون. باسی لەئەوەشكرد، لەڕاپۆرتی وەزارەتی كشتوكاڵی حكومەتی هەرێمدا باس لەم بابەتە كراوە و بڕیارە لەكۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیراندا بخرێتەڕوو، بۆئەوەی بودجەی پێویستیان بۆ تەرخان بكەن. لەماوەی ئەمساڵدا ڕێژەی بارانبارین كەمبۆتەوە، كە بۆتە هۆی وشكەساڵی لەهەندێك ناوچەی هەرێمی كوردستان، بەتایبەت لەناوچەی گەرمیان، كە ١٦٠ هەزار دۆنم زەوی دانەوێڵە وشكبووە.
خەڵك- هاوسەرۆكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەگەڵ شاندێكی باڵای ئەمریكاییەكان كۆدەبنەوە و ڕایدەگەیەنن، كە دەبێت ئەو خاڵانەی لەگەڵ پارتی لەسەری ڕێككەوتوون بۆ پێكهێنانی حكومەت جێبەجێ‌ بكرێن و بودجە لەپێناو گەشەپێدانی ئابووری و دابینكردنی خۆشگوزەرانی و باشتركردنی بژێوی ژیان بەگەڕبخرێت. بەپێی ڕاگەیەنراوێكی سەرۆكایەتی یەكێتی، ئەمڕۆ بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی، ھاوسەرۆكانی یەكێتیی لە دەباشان پێشوازییان لە ماسیو تولەر، باڵیۆزی ئەمریكا لە عێراق و ڕۆب واڵەر، كونسوڵی گشتی ئەمریكا لە هەرێم كرد. بەپێی ڕاگەیەنراوەكە، ھاوسەرۆكانی یەكێتی كۆی ڕوانین و پێشنیار و بڕیارەكانی یەكێتییان لەبارەی پێشھات و پرسەكان خستەڕوو، بەگرنگییەوە ئاماژەیان بە پەسەندكردنی یاسای بودجەی عێراق و چەسپاندنی پشكی هەرێم كرد و جەختیان كردەوە، "پێویستە بودجە لەپێناو گەشەپێدانی ئابووری و دابینكردنی خۆشگوزەرانی و باشتركردنی بژێوی ژیان بەگەڕبخرێت" و ئەم ھەنگاوەشیان بە سەرەتایەكی باش بۆ دروستكردنەوەی متمانە لەنێوان ھەرێم و عێراق وەسفكرد. ھاوسەرۆكانی یەكێتی خواستی یەكێتییان دووپاتكردەوە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەختەی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لەكاتی خۆیدا و بەڕێوەچوونی ھەڵبژاردنێكی پاك و بێگەرد بە چاودێری ناوەندە نێودەوڵەتییەكان و دوور لە دەستتێوەردان، كە گوزارشت لە ئیرادەی ھەموو پێكھاتەكان بكات. لەبارەی جموجۆڵی پاشماوەكانی داعش بیروڕا ئاڵوگۆڕكرا و جەخت لە ھەماھەنگی زیاتری نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق لەگەڵ ھێزەكانی ھاوپەیمانان كرایەوە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پاشماوەكانی تیرۆریستان و بەرقەراركردنی ئارامی زیاتر بۆ عێراق و هەرێمی كوردستان. لەبارەی دۆخی ناوخۆی هەرێمی كوردستانیش هاوسەرۆكانی یەكێتیی ویستی حزبەكەیان بۆ یەكڕیزی و یەكدەنگی لەگەڵ هەموو لایەنە كوردستانییەكان دووپاتكردەوە و بە خاڵێكی گرنگیان لەقەڵەمدا بۆ گەشەكردنی زیاتری هەرێمی كوردستان لەهەموو ڕووەكانەوە. بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی جەختیان لە جێبەجێكردنی سەرجەم خاڵەكانی ئەو ڕێككەوتنە كردەوە، كە لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان هەیانە بۆ بەشداریكردن و بەڕێوەبردنی حكومەت، كە دەبێتە مایەی زیاتر سەقامگیری هەرێم و دابینكردنی ژیانێكی شایستە و خزمەتكردنی زیاتری كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان.
خەڵك- میدیا فەرمییەكانی ئێران لە زاری عەباس عیراقچی گەورە دانوستانكاری ئێرانی لە وتوێژە ئەتۆمییەكان بڵاویانكردەوە، ئێران دەستیكردووە و پیتاندنی یۆرانیۆم بەڕێژەی 60%. بەپێی كەناڵی (پرێس تی ڤی) عیراقی ڕیگەیاندووە، وڵاتەكەی بە ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم ڕادەگەیەنێت كە لە سبەینێوە دەست دەكەن بە پیتاندۆنی یۆرانیۆم بەڕێژەی 60%. ئەم قسانەی عەباس عیراقچی لەكاتێكدان كە چەند ڕۆژێك لەمەوبەر دامەزراوەی ئەتۆمی نەتەنزی ئێرانی دووچاری هێرش بۆوە، لەبەرانبەردا تاران ئیسرائیلی بەئەنجامدانی هێرشەكە تۆمەتبار كرد. هەر لەو بارەیەوە كازم غریب ئابادی، نوێنەری هەمیشەیی ئێران لە ڕێكخراوە نێودەوڵەتییەكان لە ڤیەننا ڕایگەیاند، پیتاندنی یۆرانیۆم لە نەتەنز لە دوای هێرشەكەوە ڕانەوەستاوە، گۆڕینی ئامێرەكانی تەردی مەركەزیش تێیدا دەستیپێكردووە.
خەڵك- لە پارێزگای هەڵەبجە دابەشكردنی بەشە خۆراك دەستی پێكرد و وەزارەتی بارزگانی عیراق-یش ئاشكرای دەكات، كە بڕێكی زۆر شەكر و زەیت ڕەوانەی پارێزگاكان كراوە و دوو بەشەخۆراك دابەش دەكەن. فەرمانگەی پسووڵەی خۆراک لە پارێزگای هەڵەبجە لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، هاووڵاتیانی ناوەندی شاری هەڵەبجە سەردانی بریکارەکانی خۆراک بکەن بەمەبەستی وەرگرتنی زەیتی مانگی 7ی ساڵی ڕابردوو. لای خۆشیەوە، وەزارەتی بازرگانی عیراق لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردووە، كۆی ئەو بڕەی ماددەی شەكری بەشەخۆرك، كە ڕەوانەی پارێزگاكان كراوە 65 هەزار و 850 تەنە و هەروەها زەیت 30 هەزار و 504 تەنە، كە بۆ مانگی ڕەمەزان بەسەر هاووڵاتیاندا دابەش دەكرێت. ڕاشیگەیاندووە، لە 26ی مانگی ئادارەوە تاوەكو 12ی ئەم مانگە لە كاری بەردەوامدا بوون بۆ دابەشكردنی بەشەخۆراكی مانگی ڕەمەزانی پیرۆز. قاسم حەمود، بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیای دابەشكردنی خۆراك ئاماژەی بەوەكردووە، بە ڕاسپاردەی سەرۆك وەزیران و وەزیری بازرگانی شەكر و زەیت بۆ سەرجەم پارێزگاكان دابین كراوە و تا ئێستا 98%ی گەیشتۆتە پارێزگاكان. ئاشكراشی كردووە، ئێستا جارێكی دیكە دەستیان كردۆتەوە بە دابەشكردنی بەشەخۆراك تاوەكو لە مانگی ڕەمەزاندا دوو بەشەخۆراك بە هاووڵاتیان بدەن.
خەڵك- وەزارەتی بازرگانی عیراق كاتی وەرگرتنی گەنمی جوتیاران دیاری دەكات و جەختیشدەكاتەوە، گەنم لە جوتیارانی هەرێم وەردەگیرێت و بۆ ئەوەش 11 ناوەند و سایلۆی دیاریكردووە. عەبدولڕەحمان ئەلجویبراوی، بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیای دانەوێڵە ئاماژەی بەوەكردووە لە 15ی ئەم مانگەوە دەست دەكەن بە وەرگرتنی گەنمی جوتیارانی ناوچەكانی باشوور و ناوەڕاستی عیراق بۆ ساڵی 2021 لەو ناوەند و سایلۆیانەی لە پارێزگاكان دیاری كراون. ڕاشیگەیاندووە، سەرجەم سایلۆكانی تایبەت بە گەنم لەبەردەم جوتیاران واڵا دەكرێن و بۆ پارێزگاكانی دیكەش بەپێی وەرزی پێگەیشتنی گەنم دەست بە وەرگرتنی دەكرێت. جەختیشی كردۆتەوە، كە لە تەواوی پارێزگاكان لە بەسڕەوە تاوەكو زاخۆ 80 ناوەند و سایلۆ دیاری كراون و بەپێی تێكڕای بەرهەمی گەنمی بەرهەمهاتوو بۆ هەر پارێزگایەك گەنم وەردەگیرێت. بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیای دانەوێڵەی عیراق وتوشیەتی، "لە شارەكانی هەرێمیش سایلۆی وەرگرتنی گەنم دیاری كراوە، كە لە هەولێر 2 شوێنە و لە دهۆك 3 شوێن و لە سلێمانی 6 شوێن دیاری كراون".
خەڵك- بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی هەولێر ئاشكرای دەكات، بەهۆی پشووی فەرمییەوە، سبەینێ‌ تاقیكردنەوە ئەنجام نادرێت و خستەی سەرەكانیان دابەش دەبێت بۆ ڕۆژەكانی هەفتەی داهاتوو. مقەدەم فازڵ حاجی، بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی هاتووچۆی هەولێر بۆ (خەڵك) ئاماژەی بەوەكرد، سبەینێ‌ چوار شەممە 14ی نیسان پشووی فەرمییە، بۆیە ئەو هاووڵاتیانەی تاقیكردنەوەی دەرهێنانی مۆڵەتی شۆفێرییان هەبووە، سەرەكانیان دوادەكەوێت بۆ هەفتەی داهاتوو. ڕاشیگەیاند، ئەوانەی لە كاتژمێر (8، 9، 10) كاتی تاقیكردنەوەیان بۆ دیاری كرابوو، ئەوا سەرەكەیان دەكەوێتە ڕێكەوتی 21ی نیسان، كە دەكاتە ڕۆژی چوار شەممە. ڕوونیشی كردەوە، ئەوانەی لە كاتژمێر (11 و 12) كاتی تاقیكردنەوەیان هەبووە، سەرەكانیان دەكەوێتە ڕێكەوتی 22ی نیسان، كە دەكاتە ڕۆژی پێنج شەممەی هەفتەی داهاتوو.

تەوێڵە.. دە‌ستگیرا بە‌سە‌ر چەندین تۆن كێوی و فاسۆلیای خراپبوودا

کارزان جەرجیس

هەواڵ بڵاوکراوەتەوە: 31/03/2021

خەڵك

ئە‌مڕۆ چوار شە‌ممە‌ ٢٠٢١/٣/٣١ لە‌مە‌رزی تە‌وێڵە‌ – شۆشمێ دە‌ستگیرا بە‌سە‌ر بڕی دە‌ تۆن و نیو كێوی و سێ سە‌د و ٥٠ كیلۆ فاسۆلیای تە‌ڕی خراپ بوودا.

لێپرسراوی ھۆبە‌ی كە‌رە‌نتینە‌ی كشتوكاڵی مە‌رزی تە‌وێڵە‌ ـ شۆشمێ ڕایگە‌یاند: ئە‌مڕۆ لە‌لایە‌ن كە‌رە‌نتینە‌كە‌یانە‌وە‌ دە‌ستگیرا بە‌سە‌ر بڕی دە‌ تۆن و نیو كێوی و سێ سە‌د و ٥٠ كیلۆ فاسۆلیای تە‌ڕی خراپ بوودا كە‌ شیاو نە‌بوون بۆ خواردن”.

وتیشی: لە‌لایە‌ن لیژنە‌ی لە‌ناوبردن و ئاودیوكردنە‌وە‌وە‌ ئە‌و بڕە‌ كێوییە‌ خراپ بووە‌ گە‌ڕێنرایە‌وە‌ بۆ ووڵاتی ئێران و ئە‌و بڕە‌ فاسۆلیا تە‌ڕە‌ خراپ بووە‌ش لە‌ناوبرا.