ڕەشەبا زیانی زۆری بەسلێمانی گەیاند
سەردێر
-
خەڵك- وەزارەتی تەندروستی ڕایدەگەیەنێت، بە ئامادەبوونی سامان بەرزنجی وەزیری تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان، گەورەترین بەشی چاودێری چڕ لەشاری هەولێر دەكرێتەوە. وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕاگەیەنراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، ئەمڕۆ یەك شەممە 28ی شوبات لەدرێژەی ئامادەكارییەكان بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەڵكشانی نوێی نەخۆشی كۆرۆنا و بڵاوبوونەوەی زنجیرەی نوێی ڤایرۆسی كۆرۆنا، بەشێكی گەورەی چاودێری چڕ بەناوی نەخۆشخانەی لالاڤ لە شاری هەولێر دوای تەواوبوون و دابینكردنی سەرجەم ئامێر و پێداویستی پزیشكی بۆ چارەسەركردنی نەخۆشانی كۆرۆنا كە باری تەندروستیان ناجێگیرە بەكاردەهێنرێت. ئاشكراشیكرد، كردنەوەی ئەم نەخۆشخانەیە لەكاتێكدایە ڕۆژ بەڕۆژ ژمارە و ڕێژەی تووشبوون لە زیادبووندایە و هەموو ئاماژەكان بەرەو هەڵكشان و تەشەنەكردنی ئەم پەتایەیە و هەرێمی كوردستان لەبەردەم ترسناكی بڵاوبوونەوەی خێرا دایە.
-
خەڵك- روانگەی سوریایی بۆ مافەكانی مرۆڤ ئاشكرایكرد 3 كەس كە لەنێویاندا ژنێك هەیە بەهۆی ئاگركەوتنەوە گیانیان لەدەست دا لەخێوەتگای هۆڵ لە رۆژئاوای كوردستان، كە لەلایەن هێزەكانی سوریای دیموكراتەوە سەرپەرشتی دەكرێت و چەكدارە دیلەكان و كەسوكاری چەكدارانی داعشی تێدا زیندانی كراوە. بەپێی راگەیەنراوی روانگەی سوریایی بۆ مافەكانی مرۆڤ ئاگر لە بەشی چوارەمی خێوەتگای هۆڵ كەوتووەتەوە كە لە ریفی پارێزگای حەسەكە لە باكوری خۆرهەڵاتی سوریا هەوڵكەوتووە. بەپێی سەرچاوە نێوخۆییەكان، ئاگرەكە لە یەكێك لە خێمەكانەوە سەریهەڵداوە، دواتر تەشەنەی سەندووە بۆ خێمەكانی دیكە. خێوەتگای هۆڵ لە ئەوپەڕی باشوری خۆرهەڵاتی حەسەكەیە، لە دوو مانگی ئەمساڵدا شەپۆلێكی توندوتیژی و كوشتنی بەخۆیەوە دیوە لەسەر دەستی ئەندام و چەكدارەكانی دعش لەنێو خێوەتگاكەدا. بەگوتەی روانگەی سوریایی لە ساڵی نوێدا 22 كردەی كوشتن لەخێوەتگای هۆڵ ئەنجامدراوە، 13 لەوانە لە مانگی كانوونی دووهەمی رابردوودا بووە، 9 لە ئەم مانگی شوباتەدا بووە. بەپێی ئامارەكانی روانگەی سوریایی، 14 عێراقی لەنێویاندا منداڵ و 3 ژن، 5 سوریایی لەنێویاندا 2 ژن، 2 ئەندامی هێزەكانی سوریای دیموكرات كوژراون هەن.
-
خەڵك-بەشی هەواڵ بە گوێرەی دواین ئامار، تووشبووانی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 114 ملیۆن و 379 هەزار و 920 حاڵەت. بە گوێرەی ئامارە جیهانییەكان، تاكو كاتژمێر 9:30ی ئەمڕۆ یەك شەممە ژمارەی تووشبووانی كۆرۆنا لە جیهاندا گەیشتە 114 ملیۆن و 379 هەزار و 920 حاڵەت، لەو ژمارەیەش 2 ملیۆن و 537 هەزار و 586 حاڵەتی گیان لەدەستدانیش هەبووە. هەر بەپێی ئامارەكان تاكو ئێستا 89 ملیۆن و 936 هەزار و 286 تووشبووی ڤایرۆسی كۆرۆنا چاكبوونەتەوە. لەسەر ئاستی وڵاتانی جیهان، ئەمریكا زۆرترین ڕێژەی تووشبوون بە پەتاكەی تێدا تۆماركراوە و گەیشتووەتە 29 ملیۆن و 202 هەزار و 824 كەس و 524 هەزار و 669 كەسیش گیانیان لەدەستداوە. ڤایرۆسی كۆرۆنا نەخۆشییەكی كوشندەیە و مانگی 12ی ساڵی ڕابردوو لەشاری وۆهانی وڵاتی چین سەریهەڵداو لەئێستاشدا لە زیاتر لە 210 وڵات و ناوچەی جیهان بڵاوبووەتەوە.
-
خەڵك- تۆ كە مامۆستا یان پیشەیی، یان بەڕێوەبەری جێبەجێكار یان پزیشكیت، ئەوا كۆكردنەوەی سامان پەیوەندی نییە بە جۆری كارەوە، بەڵكو پەیوەندی هەیە بە توانای كۆنترۆڵی پارە و گرتنەبەری بڕیاری راست. بەپێی راپۆرتی بێزنس ئینسایدەری ئەمریكایی ئەنتۆنی كارلتۆن پلاندانەری دارایی ئامۆژگاری هەمووان دەكات لە زیادكردنی سامانەكانیان و بە دەستخستنی پارە لەچوارچێوەی ئەزموونیان لەگەڵ ژمارەیەك لە ئەوانەی دەوڵەمەند بوون بە هەنگاوە سادەكانیان. یەكەم: دیاریكردنی ئامانجی روونی دارایی، هەر كاتێك كە ئامانج دیاریدەكرێت لۆژیك و مێشك وەڵامی دەبێت. دەربارەی دەوڵەمەندەكان دوای دیاریكردنی ئامانج، كاری سەرەتایی كاركردنە لەسەر ئامانجەكانیان. دووهەم وەبەرهێنانی رێكخراو، ناكرێت سامان كۆبكرێتەوە بەبێ وەبەرهێنان، ئەوە ئەو كارەیە كە دەوڵەمەندەكان دەیكەن، لەبەرئەوە بە داهاتەكانیان خانووبەرە و پشكەكان دەكڕن، كار دەكەن كە وەبەرهێنان پەیوەندی نییە بە وادەیەكی گونجاو بۆ وەبەرهێنان لە بازاڕ، بەڵكو وەبەرهێنەران بە درێژایی كات دەكرێت، بۆیە چاوەڕێی ساتێكی نمونەیی ناكەن بۆ بەرزبوونەوە یان نزمبوونەوەی نرخەكان، بەڵكو وەبەرهێنان دەكەن بەپێیی خشتەیەكی دیاریكراو. سێهەم: پلان بۆ كاتە قورسەكان، زۆرترین بنیاتنانی سامان لە رێگای پارێزگاریكردنەوەیە لێی، ئەوە بابەتێكە پارەداران زۆر گرنگی پێ دەدەن، پلان دادەنێن بۆ ئەوپەڕی خراپی بەشێوەی خێرا، لە بارێكی لەناكاو، داڕووخانی بازاڕ، لەوێ پارەداران پشتی پێ دەبەستن بۆ خۆلادان لە زیانی گەورەی دارایی. چوارهەم: هەمەجۆركردنی سەرچاوەكانی داهات، خاوەن كارەكان دەگەڕێن بە دوای هەمەجۆركردنی سەرچاوەكانی داهاتیان دا، بۆیە پشت بەستن بە تەنها سەرچاوەیەكی داهات دەبێتەهۆی ئایندەی داراییت بوەستێتە سەر توانای پارێزگاری لە ئەم سەرچاوەی داهاتە، لە حاڵی نەمانیدا بە تەواوی لەنێوچوون دروست دەبێت. بۆیە پارەدارەكان بەردەوام بە دوای 4 تا 5 سەرچاوەی داهاتەوەن، تا ببنە هۆكاری بەدیهێنانی ئامانجەكان. سەرچاوەكانی داهات زۆرترینیان لای خاوەن سامانەكان بریتین لە پشك و سەنەد و خانووبەرە، گواستنەوەی ئەزموون بۆ كاری راوێژكاری، كتێب و خولی راهێنان، سودوەرگرتن لە پرۆژەكانی وەبەرهێنان. پێنجەم: سودوەرگرتن لە راوێژكاری دارایی، پارەداران پێویستیان بە هاوكاری هەیە، چونكە ناتوانن خۆیان بە تەنیا بە هەموو كارێك هەڵبستن، بۆیە وەبەرهێنان دەكەن لە راوێژ و ڕاگۆڕینەوەی پیشەیی. لەگەڵ گرنگیدان بە باج و دڵنیاییی و گرتنەبەری بڕیاری دارایی گەورە بە تەنها ناچاریان دەكات بە بوونی راوێژكاری دارایی بۆ گرتنەبەری بڕیاری پێویست.
-
خەڵك- میهرەبانی زانایەكی ئایینی لەبەرانبەر هاوسەرەكەی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان كاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا. تۆڕی سپوتنیك بڵاویكردەوە، لە پارێزگای مەشهدی وڵاتی ئێران دیمەنی زانایەكی ئایینی و هاوسەرەكەی بڵاوكراوەتەوە كە بەهۆی سەرمایەكی زۆرەوە عەباكەی داوە بەسەر هاوسەرەكەیدا و خۆشی لەبەر سەرماكە بە تەنیشت هاوسەرەكەیەوە هەنگاو دەنێت. ئاشكراشیكرد، ئەم دیمەنە لە تۆڕەكانی كۆمەڵایەتی بڵاوبووەتەوە و كاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێناوە، بەشێوەیەك زۆرینەی هاووڵاتیان پێیانوایە، هەموو عاشقەكان لەبەرانبەر مەعشوقەكانیان ئەم جۆرە ڕەفتارانەیان هەیە، ئاشكراشیدەكەن، لە مەشهەد سەرمایەكی زۆر بەهێز هەیە، بەڵام ئەم زانایە چەند جوان بوو عەباكەی بۆ پارێزگاریكردنی هاوسەرەكەی لە سەرما بەسەر ئەودا دا، خۆشی بە جلوبەرگێكی تەنكەوە هەنگاو دەنێت. لەبەرانبەردا بەشێك لە هاووڵاتیان پێیان وایە، ئەم وێنەیە دەستكردە یاخود ڕێكخراوە و بڵاوبوونەوەشی بابەتێكی گاڵتەئامێزە، هاوكات بەشێكیتر ڕەخنەی ئەوە دەگرن بۆچی ئەم دوو هاوسەرە هاوشانی یەكتر هەنگاو نانێن و دەبوو پێكەوە هەنگاویان بنایە.
-
خەڵك- سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا ڕایدەگەیەنێت، خۆپیشاندانەكانی ناسڕییە لێكەوتەی گەورەی بەدواوەیە. نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، بەدواداچوون دەكەن بۆ ئەوەی لە پارێزگای زیقار و ناوچەكانی دیكەی عێراق ڕوودەدات، سەرجەم ئەو جموجۆڵانەی پارێزگاكان پیلانێكن لەدژی یەكپارچەیی و سەقامگیری خاكی عێراق. وتیشی "پاڵپشتی داوا ڕەواكانی خۆپیشاندەرانم نەك لەیاسا دەرچووەكان، هیوادارم حكومەت ئەو داواكاریانە بەهەند وەربگرێت و هەلی كار بڕەخسێنێت، لەهەمانكاتیشدا لەگەڵ حكومەت و لەپاڵ دەزگا ئەمنی و هێزەكانی دەوڵەت دەوەستم تاكو سووكایەتیان پێنەكرێت، چونكە گەیشتووینەتە قۆناغێك كە ئێستا دەوڵەت هیچ پێگە و بەهایەكی نییە". ڕوونیشیكردەوە، لەناسریە ناوەندی پلان داڕشتن هەیە بۆ ئەوەی بارودۆخێكی هاوشێوەی ناساندنی ڕاگەیاندنی هەرێم بێتەئاراوە، ئەمەش بۆ دۆخی عێراق و سەقامگیری باشوور و ناوەند مەترسیدارە.
-
خەڵك- ئیسرائیل مەترسی هەیە لە فشارەكانی ئەمریكا لەسەر عەرەبستانی سعودیە كە كارئاسانی دەكات بۆ بەهێزكردنی هەڵوێستی ئێران و تێكدانی نزیكبوونەوەی نێوان عەرەبستان و ئیسرائیل. رۆژنامەی جیروازلۆم پۆست لە راپۆرتێكدا بڵاویكردەوە هەڵوێست و فشارەكانی ئەم دواییەی ئەمریكا بەرامبەر ریاز هاوپەیمانی هەرێمی دژی ئێرانی لاوازكردووە لە حاڵێكدا ئەمریكا ئامادەیی كەمی تێدا هەیە بۆ روبەڕوبوونەوەی ئێران. رۆژنامەكە، ئاماژەی بە مەیلی بەڕێوەبەرایەتییەكەی جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكاش كردووە بۆ گەڕانەوە بۆ رێككەوتنی ناوەكی لەگەڵ ئێران كە سەرۆكی پێشوو دۆناڵد ترەمپ لە 2018 لێی كشایەوە. ئیسرائیل گومانی لە هەنگاوەكانی ئەمریكا هەیە كە رایگەیاندووە سزاكانی سەر ئێران هەڵناگرێت تا ئێران ئەركەكانی بەرامبەر رێككەوتنی ناوەكی جێبەجێنەكات، كات دیاری دەكات كە ئایا ئەوە روو دەدات. عەرەبستانی سعودیە بەبێ هاوكاری ئەمریكا ناتوانێت لە ئیسرائیل نزیكبێتەوە، لەكاتێكدا لە ماوەی ساڵانی رابردوو هەردوو دەوڵەتی عەرەبستان و ئیسرائیل نزیكبوونەوەی زۆریان هەبووە، تەنانەت بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل بە نهێنی سەردانی عەرەبستانی كردووە. هەریەكە لە عەرەبستان و ئیسرائیل بەردەوامی دەدەن بە روبەڕوبوونەوەی نەیارەكەیان كە ئێرانە.
-
خەڵك-بەشی هەواڵ نرخی نەوت لەبازاڕەكانی جیهان بەراورد بە ڕۆژانی ڕابردوو جێگیرە. ئاژانسەكانی جیهان بڵاویانكردەوە، نرخی نەوت بۆ ئەمڕۆ یەك شەممە، 28-2-2021، بەشێوەیەك بووە كە نرخی نەوتی برێنت بە 66 دۆلار و 13 سەنت لە بازاڕەكانی جیهان مامەڵەی پێوەكراوە و هاوكات نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی ئەمریكیش بە 61 دۆلار و 50 سەنت مامەڵەی پێوەكراوە. هۆكاری بەرزبونەوەی نرخی نەوت دەگەڕێتەوە بۆ ڕێككەوتنی گروپی ئۆپیك پڵەس لەسەر زیادكردنی بەرهەمهێنانی نەوت بە بڕی 500 هەزار لە ڕۆژێكدا. هاوكات هەڵكشانی نرخی نەوت لەكاتێكدایە، ژمارەیەك لەو وڵاتانەی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا بەشێك لە كەرتە پیشەسازی و بازرگانییەكانیان وەستاندبوو، لە ئێستادا و بەهۆی كەمبوونەوەی مەترسییەكانی كۆرۆنا، بەشێك لە چالاكییە ئابوورییەكانیان دەستپێكردووەتەوە، ئەمەش بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی نرخی نەوت.
-
چاودێرێكی سیاسی دەڵێت:"هەمواری یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق تەنیا لە بەرژەوەندیی پارتی و یەكێتیدایە". عارف قوربانی نووسەر و چاودێری سیاسی لە نووسینێكیدا ئاماژە بەوەدەكات:"یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بەجۆرێك هەموار كرایەوە كە لە بەرژەوەندیی كوتلە گەورەكان بێت، دوور نییە دوای هەڵبژاردن كەشێكی سیاسی بێنێتە ئاراوە كۆتایی بەو فرە رەنگییە لە فراكسیۆنی جیاجیای پەرلەمانی بهێنێت و پەرلەمان بەسەر چەند هاوپەیمانێتییەكی گەورەدا دابەش بكات، چونكە یاساكە بواری ئەوەی بۆ حیزبە بچووكەكان نەهێشتووەتەوە بە ئاسانی بگەنە پەرلەمان، هەروەها ئەو حیزبانەش كە دەنگەكانی زۆر پەرت و بڵاون بەهۆی فرە بازنەیی لە هەڵبژاردندا دەرفەتی ئەوە نەماوە دەنگەكان بۆ یەك بازنە كۆبكرێتەوە، بەو هۆیەشەوە ئەو حیزبانەی نفوزیان لە ناوچەی دوورلەیەك و پەرت و بڵاوە، ئەوانیش شانسی بەدەستهێنانی كورسییان نەماوە". لەبەشێكی تری نووسینەكەیدا عارف قوربانی ئەوەی خستووەتەڕوو:"بە كورتی و كوردییەكەی، یاساكە بۆ موجامەلەی كوتلە بەهێزەكانی عیراق هەموار كرایەوە و لە كوردستانیش بەدڵی پارتی و یەكێتی. لە ڕووی كۆمەڵایەتیشەوە كۆمەڵگەی عیراق و كوردستان بەرەو خێڵگەری ئاراستە دەكات، چونكە حیزبەكان ناچار دەكات بۆ كۆكردنەوەی دەنگ لە بازنەیەكی دیاریكراو، كوڕ و كەسوكاری سەرۆك خێڵ و هۆز و عەشیرەتەكان بەربژێر بكەن. ئەمەش عیراق و پەرلەمانەكەی بەرەو ئەنجوومەنی هۆزەكان دەبات نەك دامەزراوەیەك بۆ خزمەتی برەودان بە دیموكراسی. ئەوانەی عەڕابی ئەم شێوازە لە هەمواری یاسای هەڵبژاردن بوون و ئەندازیاری ئەو دیزاینەی نەخشەی داهاتووی پەرلەمانی عیراق بوون، شاراوە نییە بەچی مەبەستێك ئەوەیانكرد، بەڵام گەلانی عیراق لە داهاتوودا باجەكەی دەدەنەوە". هەروەها نووسەر و چاودێرە سیاسییەكە ئاماژەی بەوەش كردووە:"یاساكە هەر كاریگەریی لەسەر هێز و كوتلە سیاسییەكانی عیراق نییە، بەڵكو ڕەنگدانەوەی لەسەر پڕۆسەی سیاسیی كوردستانیش دەبێت، ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ڕۆژانی پەسندكردنی هەمواری یاساكە لە پەرلەمانی عیراق و هەڵوێستی لایەنە كوردستانییەكانی بەشدار لە پەرلەمان بهێنینەوە یادی خۆمان، دیمەنەكان جوانتر دەبینین كە ئەوكات گۆڕان، یەكگرتوو و كۆمەڵ و نەوەی نوێ و ئەو پەرلەمانتارانەی لەوانیش جیا ببوونەوە، هەمویان لە دژی هەمواری یاساكە بوون و ناڵەیان گەیشتبووە ئاسمان كە ئەم یاسایە پێشێلكردنی دیموكراسییە و بواری هاوبەشی سیاسی بۆ هێزە بچووكەكان ناهێڵێتەوە، تەنانەت ڕوونتر دەیانگووت ئەمە بۆ موجامەلەی پارتی و یەكێتیی و بە ئیتیفاقی نهێنی ئەوان كراوە و لەمەودوا هەموو كورسییەكانی پەرلەمانی عیراق لە كوردستان پارتی و یەكێتی دەیبەن". ئەو نووسەر و چاودێرە سیاسییە ڕوونیشی كردووەتەوە:"بێگومان ئەو قسەیە ڕاستە كە هەمواری یاساكە تەنیا لە بەرژەوەندیی پارتی و یەكێتیدایە و لە باشترین دۆخدا ئەگەری ئەوە هەیە یەكگرتوو، كۆمەڵ، گۆڕان و نەوەی نوێ هەر یەكی یەك كورسی ببەن، ئەوەش وەك ئەگەرێكی لاواز. دروستبوونی هاوپەیمانێتیی هیوا و هەموو ئەو ئەگەرانەش بۆ دروستبوونی بەرەیەكی فراوان لەنێوان ئەو حیزبانەی دەرەوەی پارتی و یەكێتی، هێشتا دڵنیایی ئەوەی نییە كە بتوانرێت كورسییەكان لە پارتی و یەكێتیی وەرگرن، چونكە یاساكە بەو جۆرە هەموار كرایەوە و بازنەكان بەدڵ و بەپێی قورسایی و دەنگی پارتی و یەكێتی و بە هاوئاهەنگیی لەگەڵ ژووری هەڵبژاردنی ئەو دوو حیزبە دروستكران، بۆیە هەرچەندە ئێستا هاوكێشەكانیش گۆڕاون و پەیوەندییە سیاسییەكان پێچەوانەی ئەو كاتەیە كە یاساكەی تیا هەمواركرایەوە، بەڵام تازە زەمەن ناگەڕێتەوە و دەرفەتی هەموارێكی دیكەی یاساكە نەماوە. ئەوەی روونە ئەوەیە كە ئەو شەست كورسییەی خولی داهاتووی پەرلەمان، لیستەكانی یەكێتی و پارتی دەیبەن. عارف قوربانی زیاتر ڕوونی كردووەتەوە و دەڵێت:"ئەگەر پارتی و یەكێتی هەر یەكە و لیستی سەربەخۆی خۆی هەبێت و كەسیتر نەكەنە هاوبەشی خۆیان، هەموو كورسییەكان بۆ ئەو دوو حیزبە دەبێت. با گریمانەی ئەوە بكەین هەر یەكی…
-
ئاشنا فەلاح، بەڕێوەبەری پەیمانگای ئاشنا لەسلێمانی و فەرمانبەر لەبەشی كارگێڕی زانکۆ دان بەوەدا دەنێت کە لە پۆلی دووەمی ناوەندییەوە تا پاش زانکۆ بە قۆپیە دەرچووە و وەک خۆشی دەڵێت هەموو جۆرە قۆپییەكی کردووە. ئەم وتانەی ئاشنا فەلاح لە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان ناڕەزایی لێکەوتۆتەوە و داوادەکەن کە ڕێکاری یاسایی بەرامبەر بگیرێتە بەر و داواکاری گشتی و وەزارەتی پەروەردە و خوێندنی باڵا لەسەر ئەو بابەتە هەڵوێستیان هەبێت. ئاشنا فەلاح، لەبارەی ئەو قسانەوە ڕایگەیاندووە؛ کە ئەو تەنها ڕاستی وتووە و هەمووان قۆپیان کردووە، بەڵام هەمووان وەک من ڕاستیەکە ناڵێن و خەڵکیش نایانەوێت گوێیان لە ڕاستی بێت" ئاشنا وتوشیەتی"من مامۆستای زانکۆ نیم و تەنها فەرمانبەرم، پەیمانگاکەشم ئەهلیە و بۆخۆم دامەزراندووە و هیچ کەسێک هاوکاری نەکردووم و ئەو هەڵمەتەش کە درووستکراوە تەنها بۆ لێدانی منە" https://www.youtube.com/watch?v=F7rKlu3_mA0&feature=emb_title
