جیهان
تره‌مپ: بای، بای، هیچ شتێك كه‌ڵكی نییه!
خەڵك – لوقمان غه‌فوور
شه‌تداونی حكومه‌تی ئه‌مریكی پێیده‌نێته رۆژی 19 هه‌مین و تا ئه‌م ساته رێگه‌چاره‌یه‌ك نییه له‌به‌رده‌م كۆنگرێس بیگرێته‌به‌ر بۆ كردنه‌وه‌ی حكومه‌ت.
دوای ئه‌وه‌ی دوانیوه‌ڕۆی رۆژی چوارشه‌ممه 9ی جێنیوه‌ری تره‌مپ سه‌ردانی به‌رپرسانی دیموكراته‌كانی كرد بۆ گفتۆگۆكردن له‌سه‌ر دروستكردنی دیواری سنووری باشوور، به‌ڵام به‌هۆی (نه‌خێر) ێكی نانسی پێلوسی له‌دوای پێنج ده‌قیقه سه‌رۆك تره‌مپ-ی والێكرد به‌مێزه‌كه‌ی به‌رده‌میدا بكێشێت و هه‌ستێته سه‌رپێ و كۆبوونه‌وه‌كه‌ی جێهێڵێت.
نانسی پێلوسی سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران و تشاك شومه‌ر له‌پرێس كۆنفرانسێكدا ئه‌وه‌یان نه‌شارده‌وه، له‌دوای كۆبوونه‌وه شكستخواردووه‌كه‌یان تره‌مپ به‌تووڕه‌ییه‌وه كۆبوونه‌وه‌كه‌ی به‌جێهێشتووه.
سه‌رۆك تره‌مپ هه‌ر چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌ك دوای كۆبوونه‌وه‌كه له‌تویتێكدا نوسیووی: “ته‌نیا به‌فیرۆدانی كات بوو كه چووم بۆ كۆبوونه‌وه له‌گه‌ڵ نانسی و تشاك، پرسیارم كرد چی ده‌بێت 30 رۆژی دیكه ئه‌گه‌ر من به‌خێرایی شته‌كان بكه‌مه‌وه، ئایا ئێوه رازین به ئیشكردن له‌سه‌ر ئاسایشی سنووره‌كان كه دیواره‌كه به‌شێكه لێی؟ نانسی وتی: نه‌خێر، منیش وتم: بای بای، هیچ شتێك كه‌ڵكی نییه!” بۆچوونم وایه مه‌سه‌له‌ی شه‌تداونی حكومه‌ت چۆته قۆناغێكی خراپه‌وه، جگه له‌وه‌ی به‌هۆی شه‌تداونی حكومه‌ت، زیاتر له 800 هه‌زار فه‌رمانبه‌ر بۆ 21 رۆژ ئه‌چێت (paycheck) یان وه‌رنه‌گرتووه، له‌هه‌مانكاتدا ترسێكی تری هه‌یه كه دیموكراته‌كان ببنه هۆی پشێوی و له‌گه‌ڵ میدیادا شه‌قامی ئه‌مریكی پێ بجولێنن، چونكه هه‌ر دوێنی له‌دوای كۆبوونه‌وه‌كه له‌چه‌ند شوێنێك دیموكراته‌كان كه‌وتنه جوڵه و خۆپیشاندان.
هه‌رچه‌نده تا ئه‌مساته شه‌تداونی حكومه‌ت به‌كۆمه‌ڵگه‌ی ئه‌مریكییه‌وه دیار نییه، هۆكاره‌كه‌شی ئه‌وه‌یه كه سیستمی وڵاتی ئه‌مریكا زۆری كاره‌كانی له‌ده‌ستی سه‌رۆكی ویلایه‌ته‌كاندا كۆكردۆته‌وه و زۆری كار و مووچه‌ش له‌ژێر چنگی كه‌رتی تایبه‌تدایه، گه‌وره‌ترین دوو كه‌رتی وڵاتی ئه‌مریكا كه په‌روه‌رده و ته‌ندروستییه، له‌ژێر كۆنترۆڵی ویلایه‌ته‌كان خۆیان و كه‌رتی تایبه‌تدایه، چه‌ند ده‌مارێكی كه‌می ده‌وڵه‌ت له‌ژێر دارایی حكومه‌تی فیدراڵدایه، به‌ڵام ئه‌وه‌ی كه ترسی له‌سه‌ره و له‌میدیای ئه‌مریكیدا باسی لێده‌كرێت ئه‌گه‌ر شه‌تداون درێژه بكێشێت ئه‌وه ده‌بێته هۆی راگرتنی هاوكاری خۆراكی 38 ملیۆن خێزانی ئه‌مریكی كه بودجه‌ی ساڵانه‌یان نزمه و له‌سه‌ر به‌رنامه‌یSNAP ن و به‌سیستمی كارتی (Food stamp) كه له‌شێوه‌ی كارتی بانكیدایه، مانگانه به‌پێی سیستمی ویلایه‌ته‌كان و ژماره‌ی سه‌رخێزان پاره ده‌چێته سه‌ر ئه‌و كارته و ته‌نیا بۆ كڕینی خۆراك به‌كاردێت، تێكڕای ئه‌و پاره‌یه‌ش مانگانه كه حكومه‌ت بۆ ئه‌و بواره‌ی ته‌رخانكردووه له‌سه‌روو 40 ملیار دۆلاره‌وه‌یه.
هه‌روه‌ها ترسێكی تر كه میدیای ئه‌مریكی باسی ده‌كات ئه‌گه‌ر شه‌تداون بگاته مانگی فێبریوه‌ری، ده‌بێته هۆی دواكه‌وتنی گه‌رانه‌وه‌ی باج (tax) كه خۆی له‌سه‌روو 48 ملیۆن كه‌سه‌وه ده‌دات.
گه‌ڕانه‌وه‌ی باج هاوكارییه‌كی باشه بۆ ئه‌و خێزانانه‌ی كه كه‌مده‌رامه‌تن، سیستمی ئه‌مریكی وایه ئه‌و فه‌رمانبه‌ره‌ی له‌كه‌رتی تایبه‌ت و حكومی بێت بڕیك چه‌ند (باج) ێكی لێده‌بڕدرێت، له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌ی خاوه‌نی منداڵن و كه‌مده‌رامه‌تن برێكی زۆر له‌م (باج)ه‌یان بۆ ده‌گه‌رێته‌وه كه هه‌ندێك جار ده‌كاته 8 هه‌زار دۆلار بۆ خێزانێك.
كاریگه‌رییه‌كانی شه‌تداون به‌سه‌ر فه‌رمانبه‌رانی فرۆكه‌خانه‌كانه‌وه دیاره به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی له‌به‌شی سه‌لامه‌تی كارده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ پاسپۆرت و باخچه گشتییه‌كان، به‌سه‌ر هه‌ندێك جومگه‌ی تره‌وه دیاره به‌شێوه‌یه‌ك كه توێژێك مووچه‌كه‌ی له‌ژێر كۆنترۆڵی فیدراڵدا بێت ئه‌وا شه‌تداون كاریگه‌ری له‌سه‌ر ده‌بێت.
شه‌تداونی حكومه‌ت له‌مێژووی حكومه‌ته یه‌ك له‌دوای یه‌كه‌كانی ئه‌مریكادا زۆر روویانداوه، كاتێكیش شه‌تداون رووده‌دات كه كۆنگرێس رێك نه‌كه‌ون له‌سه‌ر په‌سه‌ندكردنی میزانیه‌ی پرۆگرامی حكومه‌ت له‌و ساڵه‌دا.
نوسەر و رۆژنامەنوس، چاودێری سیاسی – لوقمان غەفور
جیهان
ترەمپ دژی كۆنگرێس دەوەستێتەوە
خەڵك – بەشی هەواڵ
دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا، سوورە لەسەر فرۆشتنی چەك بە وڵاتانی كەنداو و بۆ ئەو مەبەستەش بێ گوێدانە كۆنگرێسی وڵاتەكەی بڕیاریدا، بە بڕی 8 ملیار دۆلار چەك و پێداویستی سەربازی بفرۆشیتە سعودیە و ئیمارات.
ئەم بڕیارەی سەرۆكی ئەمریكا، نیگەرانی بەشێك لە كۆمارییەكان و زۆرینەی دیموكراتەكانی بەدوای خۆیدا هێناوە.
ترەمپ، وتویەتی، فرۆشتنی چەك بە وڵاتانی كەنداو بە تایبەت عەرەبستانی سعودییە و ئیمارات، دۆخێكی تایبەت و بەپەلە وایكردووە ئەو بڕیارە بدەم، ئەو دۆخەش پەیوەستە بە هەڵكشانی گرژییەكانمان لەگەڵ ئیران.
بەرپرسانی كۆنگرێسی ئەمریكاش دەڵێن، 22 گرێبەستی فرۆشی چەك بە بڕی 8 ملیار دۆلار تاوتوێ دەكەن و خوازیارن ئەم مامەڵەیە بۆ كاتێكی دوورتر دوا بخرێت.
جیهان
ئەمریكا، بەم نزیكانە 1500 سەرباز دەنێرێتە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست
خەڵك – بەشی هەواڵ
ئەمریكا ژمارەی هێزەكانی لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست زیاتر دەكات، بڕیارە بەم نزیكانە 1500 سەرباز رەوانەی ناوچەكە بكرێت.
بە پێی هەواڵی ئاژانسی ڕۆیتەرز، لە لێدوانێكیدا بۆ ڕۆژنامەنووسان دۆناڵد ترەمپ، ڕایگەیاندوە: بە مەبەستی پارێزگاریكردن لە هێزەكانی ئەمریكا لە ناوچەكە و دەستەبەركردنی ئازادیی ڕێڕەوی كەشتییەكان، لە چەند هەفتەی داهاتوودا 1500 سەرباز دەنێرینە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست .
لە ئێستادا 600 سەرباز لەو 1500 سەربازە لە ناوچەكەدان و بەپێی سەرچاوەی میدیاییە ئەمریكاییەكانیش، دۆناڵد ترامپ سەرۆكی ئەمریكا ڕەزامەندیی نیشانداوە بۆ بەرەنگاربوونەوەی مەترسییەكانی ئێران هێزی زیاتر ڕەوانەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بكرێت .
پێشتر پاتریك شاناهان، وەزیری بەرگری ئەو وڵاتە لە لێدوانیكیدا ڕایگەیاندبوو: تاووتوێی ناردنی هێزی سەربازیی زیاتر دەكەین بۆ خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بۆ پارێزگاریكردن لە هێزەكانمان لە ناوچەكەدا.
سەرۆكی ئەمریكا، پێشتر ڕایگەیاندبوو: لە ئێستادا پێویست ناكات هێزی زیاتر ڕەوانەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بكرێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئێران، بەڵام لە ئەگەری پێویستبووندا چەندێكمان بوێت دەینێرین.
جیهان
حەشدی شەعبی خۆی بۆ بەرەوڕووبوونەوەی ئەمریكا لە ئەنبار ئامادە دەكات
خەڵك- بەشی هەواڵ
كاربەدەستێكی پایەبڵندی حكومەتی نێوخۆیی ئەنبار ئەمڕۆ هەینی ئاشكرایكرد، هێزەكانی حەشدی شەعبی بە توندی وەڵامی هەر هێرشێكی ئەمریكا دەدەنەوە كە لە ناوچەكانی خۆرئاوا بكرێنەئامانج.
ئاژانسی هەواڵی مەعلومە لە زاری سەرچاوەكەوە بڵاویكردووەتەوە، سەركردەكانی حەشدی شەعبی جەختیانكردووە لەسەر پشتیوانیكردن لە وەڵامدانەوەی توندی هەر هێرشێكی ئەمریكا لە ناوچەكانی پارێزگەی ئەنبار بۆ سەر پێگەكانیان و نابێت دەستبەستراو بن لە ئاست دەستدرێژییەكاندا.
بەپێی سەرچاوەكە، هێزەكانی حەشدی شەعبی دووبارە بڵاوەیانپێكراوە لە قەزای قائیم لە خۆرئاوای ئەنبار بۆ سنووری سووریا، ئەمەش وەك ڕێوشوێنێكی پێشوەخت بۆ پێشگرتن بە هەر دەستدرێژییەكی هێزە ئەمریكاییەكان.
دەشڵێت “هێزەكانی ئەمریكا كاری بێزاركەر دەكەن لە دژی حەشدی شەعبی لە خۆرئاوا و سەركردەكانیش داوای دانبەخۆداگرتنیان كردووە، تاكو خۆیان نەخزێننە نێو پێكدادانەوە لەگەڵ هێزە ئەمریكاییەكان”.
کۆمەڵێک دیمەن کە وات لێدەکات چیدیکە متمانە بە کەس نەکەیت
ڕیکلامی جلی ژێرەوەی پیاوان لە ساڵانی ٨٠ کاندا ببینە، پێکەنیناوییە
ترەمپ دژی كۆنگرێس دەوەستێتەوە
ئەمریكا، بەم نزیكانە 1500 سەرباز دەنێرێتە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست
بریکست، ئەو ڕێککەوتنەی سەری سەرۆک وەزیرانی خوارد
بەشێكی كۆبانێ دەكرێتە مۆزەخانە
ئەو درزە رەشانە چییە لە دداندا دروستدەبیت؟ چۆن ڕێگری لێدەکەیت
پافل تاڵەبانی باس لە چیرۆکی ژن هێنانی و بوونی بە زاوای مەلا بەختیار دەکات
حكومەت 100 هەزار دینار جەژنانە دەداتە بەشێكی مووچەخۆران
بەپێی تەمەنەکەی خۆت بزانە لە ڕۆژێکدا پێویستە چەند کاتژمێر بخەویت؟
خەڵك؛ نوێترین زانیاری لەسەر دابەشكردنی مووچە لەپێش جەژن بڵاودەكاتەوە
سعودیە یەكەم ڕۆژی جەژنی ڕەمەزانی دیاریكرد
ئاڤی بۆ ڕەمەزان فێرکاری ستایلێکی کەشخەی لەچک بڵاودەکاتەوە
زیرەکی و وردی خۆت بخەرە کار و جیاوازیەکانی ئەم وێنانە بدۆزەرەوە
تاوانە گەورەكان چين و چەند جۆرن؟
ئه‌م جوڵه‌یه‌ی فێدره‌ری ئه‌فسانه جیهانی سه‌رسام کردووه، جادو به تۆپ و ڕێکته‌که‌یه‌وه ده‌کات؟!
ئه‌م گۆڵه له تۆڕه کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کان بووه‌ته جێی گاڵته‌جاڕی و هه‌ندێک پێیان وایه گۆڵی هه‌فته‌یه !
ماڵدینی ئه‌فسانه له به‌رنامه‌یه‌کی تایبه‌تدا یاریی تێنسی سه‌رزه‌وی ده‌کات !
بەشێكی كۆبانێ دەكرێتە مۆزەخانە
خەڵك – بەشی هەواڵ خۆبەڕێوەبەریی كانتۆنی كۆبانێ بڕیاری دا بەشێكی رۆژهەڵاتی شارەكە بكرێتە مۆزەخانە، ئەو ناوچەیەی كە كراوەتە مۆزەخانە هەمان...
“ئێمە ئاگاداری ڕاگەیەنراوی لیژنەی ناوچە كوردستانیەكانی دەرەوەی هەرێم نین”
خەڵك – بەشی هەواڵ پاش ئەوەی لیژنەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم لەماڵپەڕی فەرمی، پەرلەمانی كوردستان، ڕاگەیەنراوێكیان سەبارەت بە ڕەوشی...
داوای یەكهەڵوێستی حیزبەكانی باشووری كوردستان لە بەرامبەر شەڕی ئەمریكا و ئێراندا دەكرێت
خەڵك- بەشی هەواڵ سیاسەتمەدارێكی كورد ئەمڕۆ هەینی داوای لە لایەنە سیاسییەكانی باشووری كوردستان كرد لەبەرامبەر حكومەتی نێوەندی و ململانێی ئەمریكا...