850 گۆڕی فیرعەونی چاوەڕێی ئاشکراکردنیانن لە دەوڵەمەندترین گۆڕستانی مێژوویی جیهاندا. پێکهاتە کەلەپوورییەکانی گوندی قورنە بوونەتە کەلەپوورێکی گرنگی شارستانی و هونەری و مرۆیی.
فیرعەونەکان لە “تەیبەی” کۆن لە میسر دوو شاریان دروست کرد, شارێک بۆ زیندووەکان لە کەناری ڕۆژهەڵاتی ڕووباری نیل، و شارێک بۆ مردووەکان لە کەناری ڕۆژئاوای نیل.
ئەوان شاری مردووەکانیان کردە گۆڕستانێک بۆ مردووەکانیان، کە تێیدا گۆڕی پاشا و شاژنەکان و سەردارانیان دروست کرد، هەروەها پەرستگاکانی پرسەییان بنیات نا، وەک پەرستگاکانی هابو، ڕامسیۆم، سێتی یەکەم و ئەمنهۆتێپی سێیەم و چەندانی تر.
ئەم ناوچەیە کە دەکەوێتە کەناری ڕۆژئاوای نیل تا گردەکانی چیای قورنەی مێژوویی، بە “گۆڕستانی تەیبە” ناسرا بوو و بە دەوڵەمەندترین گۆڕستان لە مێژووی کۆن و هاوچەردا دادەنرێت.
ئەمڕۆ گۆڕستانی تەیبەی کۆن بە ناوی “قورنە” ناسراوە، کە ناوچەیەکی شوێنەواری و گەشتیارییە و دەوڵەمەندە بە سەدان گۆڕ و دەیان پەرستگا کە میسرییە کۆنەکان بنیاتیان ناوە، لەگەڵ هۆتێل و چێشتخانە کە شێوازێکی تایبەتی لادێییان هەیە.
تەیبەش ئێستا ناوی لێنراوە “لوقسۆر” (شاری کۆشکەکان) و یەکێکە لە ناسراوترین شوێنە گەشتیارییە کولتوورییەکانی میسر و جیهان.
شاری نهێنییەکان: ٨٥٠ گۆڕی شاراوە
ناوچەی قورنە، کە دەکەوێتە کەناری ڕۆژئاوای لوقسۆر، یەکێکە لە دەوڵەمەندترین ناوچەکان بە نهێنی و شاراوەکان، لەگەڵ شوێنەوار و پەرستگا و گۆڕەکانی پاشا و شاژنە فیرعەونییەکان.
هەروەها قورنە دەوڵەمەندە بە شوێنە کەلەپوورییەکانی وەک گوندی ئەندازیاری میسری کۆچکردوو حەسەن فەتحی، پێشەنگی تەلارسازیی هەژاران لە جیهاندا، و هۆتێلی “مەراسیمی قورنە” کە شوێنی مانەوەی گەڕیدە بەناوبانگەکان و زانایانی شوێنەوارناسی بەریتانی هۆوارد کارتەر، دۆزەرەوەی گۆڕی پاشای زێڕین توت عەنخ ئامۆن بووە.
قورنە و چیای مێژووییەکەی زۆرێک لە نهێنییەکانی فیرعەونەکان دەشارنەوە. بەپێی وتەی میسرناسەکان، نزیکەی ٨٥٠ گۆڕی فیرعەونی هێشتا چاوەڕێی ئاشکراکردنی نهێنییەکانیانن لە چیای قورنە و ناوچەی دەوروبەری.
پەرستگا گەورەکان و دۆزینەوە بەناوبانگەکان
قورنە بە زۆریی پەرستگا و گۆڕەکانی میسری کۆن ناسراوە. ناسراوترین شوێنەوارە گەشتیارییەکان بریتین لە:
- گۆڕی پاشای زێڕین توت عەنخ ئامۆن لە ناوچەی دۆڵی پاشاکان.
- گۆڕی شاژن نەفەرتیتی، ژنی ڕەمسیسی دووەم، کە لە ناوچەی دۆڵی شاژنەکان هەڵکەندراوە و بە یەکێک لە جوانترین گۆڕە فیرعەونییەکان دادەنرێت بەهۆی نەخش و ڕەنگە گەشاوەکانیەوە.
- پەرستگای شاژن حەتچپسوت، ناسراو بە پەرستگای “دێر بەحری”، کە لە ناخی چیاکەدا هەڵکەندراوە و بە لێهاتووترین پەرستگا لە ئەندازە و تەلارسازیدا دادەنرێت.
نهێنی تابوتەکان و پەیکەرەکانی مێمنۆن
ناوچەی قورنەی شوێنەواری، کە بە شاری مردووەکانیش ناسراوە، مێژوویەکی دوور و درێژی لەگەڵ دۆزینەوەی نهێنییە شوێنەوارییە گەورەکاندا هەیە. دوایین نهێنی کە دۆزرایەوە، نهێنی عەسەسیف بوو لە کۆتایی ٢٠١٩، کە ٣٠ تابووتی دارینی ڕەنگاوڕەنگی مرۆڤانەی تێدا بوو، کە مێژووەکەیان دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی دەیەمی پێش زایین.
پەیکەرەکانی مێمنۆن یەکەم شتن کە گەشتیار لە قورنە دەیانبینێت. ئەوان دوو پەیکەری بەناوبانگن کە لە دەروازەی پەرستگای پاشا ئەمنحۆتێپی سێیەمدا بوون، کە بەهۆی بوومەلەرزەیەکی وێرانکەرەوە ڕووخاوە. بەناوبانگبوونی ئەم پەیکەرانە دەگەڕێتەوە بۆ ئەفسانەیەکی کۆن کە دەڵێت پەیکەری باکوور لە کاتی بەرەبەیاندا دەنگی شین و گریان دەردەکرد.
هونەرە کۆنەکان و پیشەسازیی “ئەلباستەر”
قورنە هونەرە شێوەکارییەکانی وەک وێنەکێشان و پەیکەرسازی و نەخشاندنی لە سەردەمی کۆنەوە ناسیوە. دانیشتوانی ئەمڕۆی قورنە هونەرەکانی باوباپیرانیان بۆ ماوەتەوە، و ناوچەکە بە بوونی “هونەرمەندانی سروشتی” ناسراوە کە پەیکەر و تابلۆ نەخشێنراوەکان دروست دەکەن بە هەمان شێوەی میسرییە کۆنەکان.
گەشتیار کە سەردانی قورنە دەکات، سەرنجی بەلای ئەو کارگانەدا دەچێت کە بە “کارگەکانی ئەلباستەر” ناسراون و لەسەر لێواری ڕێگاکانی پەرستگا و گۆڕەکانی فیرعەونەکاندا دامەزراون. ئەم هونەرمەندانە ڕۆڵێکی گرنگیان هەیە لە پاراستنی پیشە و هونەرەکانی میسرییە کۆنەکان.