نەوەکان بەم شێوەیە پێناسە دەکرێن “کۆمەڵێک کەس کە بە نزیکەیی لە هەمان کاتدا لەدایک بوون، پەروەردە و بەها کولتووری و کۆمەڵایەتییەکانیان هاوشێوەیە و زۆرجار هەڵوێستیان هاوشێوەیە”.
ناونانی فەرمی نەوەکان لە ناوەڕاستی سەدەی بیستەمدا دەستی پێکردووە.
لەگەڵ پەرەسەندنی جیهان بەو خێراییە، گروپی تەمەنی ١٥ ساڵان هاتۆتە ژێر یەک ناوەوە، “بۆ دەستنیشانکردنی کۆمەڵێک کەس کە هەموویان کاریگەری ساتێکی دیاریکەریان لەسەرە لە کاتدا، و پێشبینیکردنی ڕەوتە گشتییەکانی داهاتوویان.” وەک نووسەر و توێژەری
ڕوونکردنەوەی ئەوەی کە هەر نەوەیەک مێژوو و کارەکتەری خۆی و ڕووداوی پێناسەکردنی خۆی هەیە کە سەردەمەکەی دیاری کردووە.
دیمۆگرافی و ئایندەناس مارک مەکریندڵ دەڵێت ،بۆ نموونە بۆ هەزارەییەکان، ڕووداوی پێناسەکەر هێرشەکانی ١١ی ئەیلوولی ٢٠٠١ بوو لە ئەمریکا، بۆ نەوەی Z، ڕووداوی دیاریکەر پەتای کۆڤید-١٩ بوو. سەبارەت بە نەوەکانی ئەلفا و بێتا، هێشتا زووە پێشبینی ڕووداوە یەکلاکەرەوەکانیان بکەین. بەڵام دوای ئەوان نەوەی گاما (لەدایکبووی ٢٠٤٠-٢٠٥٤)، نەوەی دێڵتا (لەدایکبووی ٢٠٥٥-٢٠٦٩) و هتد،.
بۆ تێگەیشتن لە تایبەتمەندییە ئەگەرییەکانی نەوەی داهاتوو کە کلیلی داڕشتنی داهاتوویەکی باشترە، پێویستە کەمێک بگەڕێینەوە بۆ حەوت نەوەی نزیکترین.
بەپێی هەواڵێکی ماڵپەڕی تودەی، “بۆ کۆدکردنەوەی زاراوەی هەر نەوەیەک، دیاریکردنی ئەوەی کە ئێمە لە کوێی ناوەندی نەوەکاندا وەستاوین، و هەندێک لایەنی سەرەکیی ڕوون بکەینەوە”.
نەوەی بێدەنگ: ١٩٢٨-١٩٤٥
ئەو نەوەیەیە کە لە نێوان ساڵانی ١٩٢٨ بۆ ١٩٤٥ لەدایک بووە، بەپێی سەنتەری توێژینەوەی پیو، ناوەکەی کە بۆ یەکەمجار لە وتارێکی گۆڤاری تایم لە ساڵی ١٩٥١ دا هاتووە، ئاماژەیە بۆ ئەو فەلسەفەی پەروەردەکردن کە ئەوکاتە بەناوبانگ بوو کە منداڵەکان دەبێ “ببینرێن و گرنگییان پێبدرێت نەک بیسترێت”.
ئەوان تەنها لە ساڵی ٢٠٢٢دا نزیکەی ٧%ی دانیشتوانی ئەمریکایان پێکهێناوە و زۆرجار بە “نەوەیەکی پراگماتیک و وریا لە مامەڵەکردنیان لەگەڵ دارایی کەسیدا” وەسف دەکرێن.
نەوەی بەیبی بوومەر: ١٩٤٦-١٩٦٤
ئەمە ئەو نەوەیەیە کە لە نێوان ساڵانی ١٩٤٦ بۆ ١٩٦٤ لەدایک بووە، ناوەکەی لە زیادبوونی بەرچاوی ڕێژەی لەدایکبوون لە دوای جەنگی جیهانی دووەمەوە سەرچاوەی گرتووە، بەتایبەتی لە ئەمریکا و ئەوروپا.
بەپێی ناوەندی توێژینەوەی پیو، تا ساڵی ٢٠١٩ ژمارەی ئەم نەوەیە تەنها لە ئەمریکا نزیکەی ٧١.٦ ملیۆن کەس بووە.
نەوەی X: 1965-1980
ئەوان لە نێوان ساڵانی ١٩٦٥ بۆ ١٩٨٠ لەدایکبوون، و ژمارەیان تاڕادەیەک کەمن بە بەراورد بە نەوەکانی بەیبی بوومەر و هەزار ساڵە.
ئەوان بە توانای بەدەستهێنانی هاوسەنگی ژیانی کار و ژیانی خۆیان ناسراون، کۆتایی هاتنی شەڕی سارد و سەرهەڵدانی ئابووری بازاڕی ئازاد “گرنگترین ساتەکانی مێژووییان بوون”.
نەوەی Y: 1981–1996
بە نەوەی هەزار ساڵە ناسراون، ئەوانەن کە لە نێوان ساڵانی ١٩٨١ بۆ ١٩٩٦ لەدایک بوون، پێیان دەوترێت نەوەی هەزار ساڵە چونکە کۆنترین نەوەی لە وەرچەرخانی هەزارەدا گەیشتووەتە تەمەنی گەورەیی.
بەپێی خەمڵاندنەکانی نووسینگەی سەرژمێری ئەمریکا، لە ساڵی ٢٠١٩دا، هەزارەییەکان لە گەشەسەندندا بوونەتە “گەورەترین نەوەی گەورەساڵانی زیندوو لە ئەمریکا”. بەگوێرەی ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست، ئەم نەوەیەی بە “کەمترین بەختەوەر” وەسف کردووە، هەزارەییەکان بەوە ناسراون کە بە درێژایی ژیانیان ڕووبەڕووی سەختییەکی بەرچاوی ئابووری دەبنەوە، “بە پاشەکشەی گەورەی ٢٠٠٧-٢٠٠٩، هەروەها پاشەکشەی ساڵی ٢٠٢٠ بەهۆی پەتای کۆڤید-١٩دا تێپەڕیون”.
ئەم نەوەیە بە “زانیاری تەکنەلۆژیا”یش ناسراوە، لە تەمەنێکی بچووکەوە شاهیدی پێشکەوتنی خێرا بووە لە گەشەپێدانی تەکنەلۆژیادا.
نەوەی Z: 1997–2012
ئەم نەوەیە لە نێوان ساڵانی ١٩٩٧ بۆ ٢٠١٢ لەدایک بووە و بە یەکەم نەوەی دادەنرێت کە لەسەر ئینتەرنێت و تەکنەلۆژیای مۆدێرن و سۆشیال میدیا گەورە بووە. هەروەها نەوەی Z بە هۆشیاری گشتی لە دادپەروەری کۆمەڵایەتی و پرسە سیاسییەکان ناسراوە.
نەوەی ئەلفا: 2011-2024
ئەو کەسانە دەگرێتەوە کە لە نێوان ساڵانی ٢٠١١و ٢٠٢٤لەدایکبوون، و بە خەڵکی دیجیتاڵی ناسراوە، تەنانەت زیاتر لە نەوەی Z کە لە جیهانێکدا لەدایکبووە کە بە تەواوی لەگەڵ تەکنەلۆژیا و سۆشیال میدیا و جیهانگیریدا تێکەڵ بووە.
نەوەی Z مەیلی ڕەخنەگرتن لە پشتبەستنی نەوەی ئەلفا بە شاشەکان هەیە و دەڵێت ئەوان ڕەفتارێکی نەخوازراو و ناتەندروست و سەیر و سەمەرەیان پەرەپێداوە، ئەمەش بووەتە هۆی ئەوەی ناوی “منداڵانی ئایپاد”یان لێ بنرێت.
زیادبوونی بەکارهێنانی تەکنەلۆژیا وایکردووە پسپۆڕانی وەک جۆناسان هایدت، دەروونناسێکی کۆمەڵایەتی لە زانکۆی نیویۆرک لە قوتابخانەی بازرگانی ستێرن، نەوەی ئەلفا بە “نەوەی دڵەڕاوکێ” ناوزەد بکەن.
نەوەی بێتا: 2025-2039
ئەو منداڵانەن کە لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٥ەوە لەدایکبوون، تا نزیکەی ساڵی ٢٠٣٩.
ئەوان نەوەیەکن کە “زۆر جیاواز لە هاوتاکانیان لە نەوەی ئەلفا دەست بە ژیان دەکەن، و زۆرێکیان بۆ بینینی سەدەی بیست و دووەم دەژین.”
پێدەچێت نەوەی بێتا لە ئامێرە زیرەکەکان و زیرەکی دەستکرددا نوقم بێت، “بە شێوەیەک کە نەوەکانی پێشوو نەبووبن”، بەپێی وتەی مەککریندڵ، “تا ساڵی ٢٠٣٥، نەوەی بێتا ١٦%ی دانیشتوانی جیهان پێکدەهێنێت”.