کیوی گیاندارێکی نیوزلەندییە و بەچەند رۆژێک پێش دانانی هێلکەکەی تووشی ئازار و ناڕەحەتی زۆر دەبێت، ئەمەش بەهۆی ئەوەی قەبارەی هێلکەکە نزیکەی ٪25 قەبارەی لەشی پیکدەهێنیت.
کیوی گیاندارێکی بێ فڕینە و لە پۆلێنی ئاژەڵەکاندا خەڵکی نیوزلەندایە و تاکە ئەندامی خێزانی کیوی و ڕەگەزی کیوین. جەستەی قەبارەی مامناوەندە و قەبارەکەی بەقەد مریشکێکە.
بەراوردکردنی زنجیرەی DNA دەریخستووە کە کیوی پەیوەندییەکی نزیکتری بە فیلی فڕیوی لەناوچووەوە هەیە نەک مۆا کە هەردووکیان لەگەڵ باڵندەی نیوزلەندا بڵاوبوونەتەوە.
پێنج جۆری دانپێدانراو هەیە، کە چواریان لە ئێستادا وەک لەناوچوو ڕیزکراون، هەموو جۆرەکان کاریگەری نەرێنییان لەسەر بووە بەهۆی بڕینەوە و لەناوچوونی دارستانەکەندا، بەڵام شوێنی نیشتەجێبوونیان کە ماونەتەوە لە یەدەگی دارستانە گەورەکان و پارکە نەتەوەییەکان پارێزراون. گەورەترین مەترسی لەسەر مانەوەی باڵندەکە، ڕاوەدوونانی شیردەرەکانی ترە.
هێلکەی کیوی گەورەترە بە بەراورد بە کێشی جەستەی باڵندەکە (تا 20٪ کێشی مێینەکە) و نیوەی زیاتری ناوسک و ئەندامەکانی ناوسکی دگرێت، و لە هەموو ڕیزبەندی باڵندەکانی تری جیهان. ناوازەترین تایبەتمەندییەکانی ئەم ئاژەڵە پەڕەکانی هاوشێوەی مووە و قاچەکانی کورت و بەهێز و بەکارهێنانی کونەکانی لوتی لە کۆتایی دەنوکە درێژەکەیدا بۆ دەستنیشانکردنی نێچیرەکە پێش ئەوەی ببینرێت، یارمەتی داوە کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا ناوبانگێکی جیهانی هەبێت.
کیوی بە هێمای نیوزلەندا ناسراوە، کۆمەڵەکەش ئەوەندە بەهێزە کە زاراوەی “کیوی” لە ئاستی نێودەوڵەتیدا وەک نازناوێک بۆ خەڵکی نیوزلەندا بەکاردەهێنرێت.